Tất tần tật về biểu thuế lũy tiến: Cách tính và những lưu ý cần nhớ

1. Biểu thuế lũy tiến là gì?

Biểu thuế lũy tiến (hay còn gọi là thuế lũy tiến từng phần) là phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân trong đó mức thuế suất sẽ được tăng dần theo từng bậc thu nhập tính thuế. Cụ thể:

• Người có thu nhập tính thuế thấp sẽ nộp thuế với mức thuế suất thấp, còn người có thu nhập tính thuế cao sẽ nộp thuế với mức thuế suất cao hơn.

• Thuế suất thuế TNCN theo biểu lũy tiến hiện hành tăng dần từ 5% đến 35% tương ứng với 7 bậc thu nhập tính thuế.

• Theo đó, người có thu nhập tính thuế ở bậc nào sẽ nộp thuế TNCN theo mức thuế suất tương ứng của bậc đó.

Mặc dù được sử dụng phổ biến trong tính thuế TNCN, nhưng các văn bản pháp luật hiện hành chưa có định nghĩa chính thức về thuế lũy tiến. Tuy nhiên, căn cứ vào bản chất và cách tính có thể hiểu thuế lũy tiến như trên.

Biểu tính thuế thu nhập cá nhân từng phần áp dụng cho cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công theo hợp đồng lao động kéo dài từ 3 tháng trở lên.

Xem thêm: Khấu Trừ Thuế TNCN Là Gì? Hướng Dẫn Khấu Trừ Thuế Thu Nhập Cá Nhân

2. Mục đích khi áp dụng thuế lũy tiến hiện nay là gì?

Việc áp dụng thuế lũy tiến hiện nay mang lại nhiều mục đích quan trọng cho xã hội và nền kinh tế:

2.1. Tái phân phối nguồn tài nguyên và tài sản

Thuế lũy tiến đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bất bình đẳng về thu nhập và tài sản giữa các tầng lớp trong xã hội. Người có thu nhập cao hơn sẽ đóng thuế với tỷ lệ cao hơn. Khoản thuế thu được sẽ được sử dụng để tài trợ cho các chương trình an sinh xã hội, y tế, giáo dục... nhằm hỗ trợ người có thu nhập thấp, giúp họ cải thiện đời sống. Nhờ đó, khoảng cách giàu nghèo được thu hẹp, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững và ổn định của xã hội.

2.2. Đảm bảo tính công bằng trong đóng góp thuế

Biểu thuế lũy tiến được thiết kế dựa trên nguyên tắc người có khả năng đóng góp nhiều hơn sẽ phải trả thuế nhiều hơn. Tỷ lệ thuế tăng dần theo các bậc thu nhập. Người có thu nhập tính thuế cao sẽ phải nộp thuế theo tỷ lệ phần trăm trên thu nhập cao hơn so với người có thu nhập thấp.

Cơ chế này giúp phân bổ gánh nặng thuế một cách công bằng, tránh đặt quá nhiều áp lực lên người có thu nhập thấp. Đồng thời, nó cũng khuyến khích tinh thần đóng góp vì cộng đồng của tầng lớp khá giả trong xã hội.

2.3. Điều tiết và quản lý nguồn thu ngân sách

Thuế thu nhập cá nhân là một trong các nguồn thu quan trọng hàng đầu của ngân sách nhà nước. Áp dụng thuế lũy tiến giúp tăng tổng số thuế thu được.

Nhờ có nguồn thu dồi dào và ổn định, chính phủ có thể thực hiện tốt hơn vai trò quản lý, điều hành nền kinh tế vĩ mô, đầu tư cho phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Bên cạnh đó, biểu thuế lũy tiến cũng tạo động lực cho người dân nỗ lực lao động, sản xuất để gia tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống. Từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chung của cả nước.

3. Đối tượng nào áp dụng tính thuế TNCN theo phương pháp lũy tiến từng phần

Đối tượng tính thuế lũy tiến thu nhập cá nhân phải kể đến như sau:

• Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công và thực hiện ký kết hợp đồng lao động có thời gian từ 03 tháng trở lên. Biểu thuế lũy tiến từng phần được áp dụng cho nhóm đối tượng này theo quy định tại Khoản 1, Điều 27 Luật Thuế TNCN và Điểm b, Khoản 1, Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC.

• Cá nhân không cư trú có mức thu nhập trên 2.000.000 đồng, áp dụng mức thuế lũy tiến toàn phần.

Các khoản thu nhập khác của cá nhân cư trú như đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn góp, bản quyền, nhượng quyền thương mại, trúng thưởng sẽ bị khấu trừ mức thuế 10% trước khi chi trả.

Phương pháp tính biểu thuế lũy tiến thu nhập cá nhân từng phần chủ yếu áp dụng cho cá nhân cư trú có thu nhập ổn định từ tiền lương, tiền công theo hợp đồng lao động dài hạn. Các khoản thu nhập khác thường bị khấu trừ thuế theo tỷ lệ cố định. Riêng cá nhân không cư trú có thu nhập cao sẽ tính thuế lũy tiến toàn phần.

4. Biểu thuế lũy tiến từng phần cập nhật mới nhất

Biểu thuế lũy tiến từng phần mới nhất được quy định tại Điều 22 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 với các bậc thuế thu nhập cá nhân như sau

Lưu ý: Biểu thuế này được áp dụng để tính thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của người có thu nhập chịu thuế. Các khoản thu nhập khác như từ đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, bản quyền, trúng thưởng, thừa kế... sẽ áp dụng bảng thuế thu nhập cá nhân riêng theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân và các văn bản pháp luật liên quan.

5. Hướng dẫn chi tiết cách tính thuế thu nhập cá nhân lũy tiến

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu giúp bạn tự tính được số thuế TNCN phải nộp:

5.1. Công thức tính thuế TNCN lũy tiến chi tiết

Biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến là một hệ thống thuế trong đó thuế suất tăng dần theo mức thu nhập của cá nhân. Tại Việt Nam, cách tính thuế TNCN lũy tiến được quy định tại Điều 7, Thông tư 111/2013/TT-BTC.

Bước 1: Xác định mức tổng thu nhập chịu thuế
Thu nhập chịu thuế là tổng thu nhập của bạn sau khi đã trừ đi các khoản được miễn thuế theo quy định của pháp luật.

Thu nhập chịu thuế = Tổng thu nhập - Các khoản được miễn thuế

• Các khoản được miễn thuế có thể bao gồm:

  • Thu nhập từ tiền lãi tiết kiệm dưới mức quy định.

  • Thu nhập từ bảo hiểm nhân thọ.

  • Một số khoản trợ cấp xã hội...

Bước 2: Xác định mức tổng thu nhập tính thuế
Thu nhập tính thuế là thu nhập chịu thuế sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ gia cảnh (bản thân, người phụ thuộc).

Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế - Các khoản giảm trừ

• Các khoản giảm trừ gia cảnh bao gồm:

  • Giảm trừ bản thân (11 triệu đồng/tháng).

  • Giảm trừ người phụ thuộc (4,4 triệu đồng/tháng/người).

Bước 3: Áp dụng biểu thuế lũy tiến
Khung thuế thu nhập cá nhân lũy tiến gồm nhiều bậc thuế, mỗi bậc có một mức thu nhập tương ứng và một thuế suất khác nhau. Thu nhập tính thuế của bạn sẽ được chia thành các phần tương ứng với các bậc thuế. Mỗi phần thu nhập sẽ được áp dụng thuế suất của bậc thuế đó.

Thuế TNCN phải nộp = ∑ (Thu nhập tính thuế tại bậc i x Thuế suất bậc i)

Lưu ý:

• Các quy định về thuế TNCN có thể thay đổi theo từng năm. Bạn nên cập nhật thông tin mới nhất từ các nguồn chính thống như Tổng cục Thuế hoặc các văn bản pháp luật liên quan.

• Nếu bạn có thu nhập từ nhiều nguồn khác nhau (lương, thưởng, kinh doanh...), bạn cần tính tổng thu nhập để xác định thuế TNCN phải nộp.

Xem thêm: Lương Bao Nhiêu Phải Đóng Thuế Thu Nhập Cá Nhân? Điều Bạn Nên Biết Để Đảm Bảo Quyền Lợi

5.2. Ví dụ minh họa tính thuế TNCN lũy tiến cụ thể

Sau đây là ví dụ minh họa về cách tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) lũy tiến theo quy định hiện hành tại Việt Nam:

Giả sử:

Chị An có thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế là 90.000.000 đồng. Chị đã thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định pháp luật. Ngoài ra, chị An còn có một người phụ thuộc (con dưới 18 tuổi).

Các khoản giảm trừ:

• Giảm trừ gia cảnh cho bản thân Người nộp thuế: 11.000.000 đồng/tháng

• Giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc: 4.400.000 đồng/người/tháng

Thu nhập tính thuế:

Thu nhập tính thuế được xác định bằng cách lấy tổng thu nhập chịu thuế trừ đi các khoản giảm trừ:

90.000.000 đồng - 11.000.000 đồng - 4.400.000 đồng = 74.600.000 đồng

Tính thuế TNCN lũy tiến:

Thu nhập tính thuế sẽ được chia thành các phần, mỗi phần áp dụng một mức thuế suất khác nhau theo biểu thuế lũy tiến. Cụ thể:

• Bậc 1: 5 triệu đồng đầu tiên x 5% = 250.000 đồng

• Bậc 2: 5 triệu đồng tiếp theo (10 triệu - 5 triệu) x 10% = 500.000 đồng

• Bậc 3: 8 triệu đồng tiếp theo (18 triệu - 10 triệu) x 15% = 1.200.000 đồng

• Bậc 4: 14 triệu đồng tiếp theo (32 triệu - 18 triệu) x 20% = 2.800.000 đồng

• Bậc 5: 20 triệu đồng tiếp theo (52 triệu - 32 triệu) x 25% = 5.000.000 đồng

• Bậc 6: 22,6 triệu đồng còn lại (74,6 triệu - 52 triệu) x 30% = 6.780.000 đồng

Tổng thuế TNCN phải nộp: 250.000 + 500.000 + 1.200.000 + 2.800.000 + 5.000.000 + 6.780.000 = 16.530.000 đồng

Biểu thuế lũy tiến là phương pháp tính thuế TNCN phổ biến, trong đó mức thuế suất tăng dần theo từng bậc thu nhập. Khi tính thuế TNCN theo biểu lũy tiến, cần xác định chính xác thu nhập tính thuế và áp dụng đúng bậc thuế tương ứng. Đồng thời cũng cần lưu ý về các khoản được miễn thuế, giảm trừ gia cảnh để tính thuế chính xác, tránh thất thu hoặc nộp thừa thuế. Nắm vững kiến thức về biểu thuế lũy tiến sẽ giúp người nộp thuế chủ động trong việc tính toán và thực hiện nghĩa vụ thuế TNCN của mình.