Lịch sử xu hướng tuyển dụng trên thế giới và Việt Nam

1. Lịch sử xu hướng tuyển dụng của thế giới

Muốn hiểu rõ hơn về lịch sử xu hướng tuyển dụng trước tiên bạn cần biết thế nào là xu hướng tuyển dụng. Hiểu một cách đơn giản thì xu hướng tuyển dụng là mong muốn, phong cách và xu hướng tìm kiếm, lựa chọn, giữ chân nhân sự trong các doanh nghiệp hoặc thậm chí là cả thị trường lao động.

Như vậy lịch sử xu hướng tuyển dụng được hiểu là toàn bộ phương pháp, quy trình, xu hướng và chiến lược tuyển dụng trong từng giai đoạn khác nhau. Xu hướng tuyển dụng có tác động rất lớn đến toàn bộ quy trình tuyển dụng của một doanh nghiệp, thậm chí tác động đến cả hình thức làm việc của khu vực, quốc gia.

Xu hướng tuyển dụng trên thế giới bắt đầu từ khá sớm, gắn liền với các giai đoạn của nền kinh tế thế giới, cụ thể:

Giai đoạn trước 1950: Xu hướng chủ yếu là tuyển dụng truyền thống

Đây là giai đoạn thị trường lao động tương đối nhộn nhịp, phần lớn nhu cầu tuyển dụng tăng mạnh do sự phát triển của nền kinh tế và công nghiệp sau chiến tranh, các quốc gia và doanh nghiệp đều muốn đẩy mạnh hoạt động sản xuất để khắc phục hậu quả.

Xu hướng tuyển dụng ở giai đoạn này vẫn cực kỳ truyền thống, chủ yếu thông qua quan hệ giới thiệu giữa người này với người khác. Ngoài ra, một hình thức tuyển dụng phổ biến là đăng tin trên báo chí.

Giai đoạn từ 1960 - cuối những năm 1980: Xu hướng môi giới lao động lên ngôi

Việc tuyển dụng thông qua các mối quan hệ cá nhân không phát huy được hiệu quả khi nhu cầu về lao động ngày càng tăng đã thúc đẩy một hình thức tuyển dụng mới ra đời, đó là môi giới lao động.

Dịch vụ này nhanh chóng trở thành xu thế tuyển dụng trong giai đoạn đó, tuy nhiên còn sơ khai khi chủ yếu vẫn thông qua sức mạnh của việc quảng cáo và đăng trên các tạp chí hàng ngày.

Giai đoạn từ đầu những năm 1990 - 2000: Xu hướng tuyển dụng thông qua Internet ngày càng nở rộ

Nếu giai đoạn trước, tuyển dụng trực tuyến chỉ mới bắt đầu hình thành và phát triển thì giai đoạn này thực sự được coi là giai đoạn bùng nổ. Tuyển dụng trực tuyến xuất hiện trên khắp các nền tảng, nhanh chóng vượt qua các phương thức tuyển dụng truyền thống xưa cũ, phổ biến trên toàn thế giới.

Sự xuất hiện của internet và máy tính thực sự mang đến một cuộc cách mạng trong tất cả các ngành nghề và lĩnh vực, bao gồm cả tuyển dụng.

Xu hướng tuyển dụng thay đổi và dịch chuyển từ hình thức môi giới trực tiếp đến tuyển dụng trực tuyến. Các nền tảng tuyển dụng bắt đầu được sử dụng internet làm công cụ để thu hút và tìm kiếm ứng viên, thậm chí sử dụng cả mạng nội bộ để quản lý hồ sơ của người lao động.

Giai đoạn từ 2000 - 2010: Xu hướng tuyển dụng trên mạng xã hội

Tuyển dụng trực tuyến vẫn tiếp tục là xu hướng được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên hình thức này ngày càng phát triển và có nhiều biến thể, mở ra một xu hướng tuyển dụng mới là tuyển dụng trên mạng xã hội.

Ngày càng có nhiều doanh nghiệp tận dụng các nền tảng mạng xã hội như Linkedin, Facebook, Instagram… Mạng xã hội cũng trở thành một phần không thể thiếu trong các chiến lược tuyển dụng của nhân sự, mở rộng mạng lưới tuyển dụng một cách toàn diện.

Giai đoạn từ 2010 - 2020: Tuyển dụng thông qua hình thức phỏng vấn trực tuyến

Nhu cầu tuyển dụng không còn bị giới hạn trong một quốc gia hay khu vực mà ngày càng có mở rộng ra toàn cầu, kết hợp với sự phát triển của công nghệ đã thúc đẩy xu hướng tuyển dụng trực tuyến thông qua phỏng vấn qua video.

Giai đoạn ban đầu, hình thức tuyển dụng này chỉ có ở một số quốc gia, khu vực hay một số công ty đa quốc gia. Tuy nhiên hình thức này thực sự trở thành xu thế và ngày càng nổi bật hơn khi đại dịch Covid-19 nổ ra, các doanh nghiệp buộc phải thay đổi hình thức làm việc từ trực tiếp sang trực tuyến, trong đó có cả quy trình tuyển dụng.

Hình thức tuyển dụng trực tuyến qua video ngày càng khẳng định được những lợi ích cho doanh nghiệp nên nhanh chóng trở thành xu thế tuyển dụng mới trong giai đoạn này.

Giai đoạn từ 2020: Tuyển dụng bằng AI - Dấu ấn mới trong dòng chảy lịch sử xu hướng tuyển dụng

Công nghệ AI ngày càng phát triển và tác động đến rất nhiều lĩnh vực của đời sống, trong đó có tuyển dụng. Xu hướng ứng dụng công nghệ AI vào tuyển dụng trực tuyến bắt đầu trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là ở thị trường châu Âu và châu Mỹ. Xu thế này đang phát triển và lan rộng ra nhiều quốc gia, được đánh giá là sẽ tác động rất lớn đến thị trường tuyển dụng lao động.

AI được tích hợp vào website chủ yếu để giải quyết các vấn đề liên quan đến phân tích dữ liệu, tự động đăng tin quảng cáo hay có khả năng tự tìm và khai thác dữ liệu từ nhiều nguồn thông tin.

Tuy nhiên trong tương lai công nghệ AI chắc chắn sẽ được hoàn thiện hơn nữa bởi tuyển dụng bằng AI là xu hướng bền vững, có nhiều khả năng phát triển và có thể theo kịp những nhu cầu ngày càng phức tạp của thị trường lao động.

Xem thêm: Talent Acquisition là gì? Tại sao Talent Acquisition trở thành xu hướng tuyển dụng mới?

2. Lịch sử xu hướng tuyển dụng tại Việt Nam

Lịch sử xu hướng tuyển dụng tại Việt Nam về cơ bản bám sát theo tiến trình của lịch sử xu hướng tuyển dụng thế giới, tuy nhiên vẫn có những nét riêng phù hợp với dòng chảy lịch sử của dân tộc.

Dưới đây là các giai đoạn về lịch sử xu hướng tuyển dụng tại Việt Nam:

Giai đoạn trước năm 1980: Xu hướng tuyển dụng theo chỉ tiêu và sự quản lý từ Nhà nước

Trước khi chuyển hẳn sang nền kinh tế thị trường, Việt Nam vẫn duy trì nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung. Xu hướng tuyển dụng chủ yếu theo chỉ tiêu và sự quản lý từ Nhà nước.

Hình thức tuyển dụng chủ yếu thông qua việc đăng tuyển, tổ chức thi hoặc hỏi mời. Tuy nhiên hình thức tuyển dụng này cần đáp ứng rất nhiều yêu cầu, đặc biệt là tiêu chí về tư tưởng chính trị.

Giai đoạn từ 1980 - 1990: Xu hướng tuyển dụng truyền thống

Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng trong lịch sử phát triển của nước ta, khi nền kinh tế được “mở cửa”, chuyển từ kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Các công ty được tự do hoạt động, gia nhập vào thị trường nên hoạt động tuyển dụng cũng vì thế trở nên nhộn nhịp hơn so với giai đoạn trước. Không còn xu hướng tuyển dụng theo chỉ tiêu, các doanh nghiệp bắt đầu tuyển dụng dựa trên nhu cầu và tình hình sản xuất.

Dù vậy, xu hường tuyển dụng ở giai đoạn này vẫn tương đối truyền thống, thường được tuyển dụng thông qua các cơ sở đào tạo và giáo dục nghề hoặc giới thiệu dựa trên các mối quan hệ cá nhân.

Giai đoạn từ 1990 - 2000: Xu hướng tuyển dụng thông qua môi giới việc làm

Đây là thời kỳ nền kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ, tham gia vào nhiều tổ chức quốc tế, đồng thời học tập được nhiều công nghệ mới.

Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế mang đến nhu cầu về nguồn nhân lực, tuyển dụng truyền thống thông qua giới thiệu hay các trường đại học không còn đáp ứng đủ nhu cầu, bởi vậy dần xuất hiện các công ty môi giới việc làm.

Giai đoạn từ 2000 - 2010: Xu hướng tuyển dụng qua Internet

Xu hướng tuyển dụng tại Việt Nam nhanh chóng học tập và bắt kịp với xu hướng của thế giới, đặc biệt là khi internet và các mạng xã hội phát triển ngày càng rộng rãi và phổ biến.

Cũng giống như xu hướng trên thế giới, ban đầu các doanh nghiệp chỉ đăng tin tuyển dụng trực tuyến như website, rồi dần dần phát triển ngay trên các nền tảng tuyển dụng trực tuyến.

Các nền tảng tuyển dụng trực tuyến đầu tiên tại Việt Nam ở giai đoạn này có thể kể đến VietnamWorks, Jobstreet Vietnam, CareerBuilder…

Giai đoạn từ 2010 - 2019: Xu hướng tuyển dụng qua mạng xã hội

Cuối giai đoạn trước, nhiều doanh nghiệp đã nghĩ đến việc ứng dụng các mạng xã hội vào quá trình tuyển dụng, tuy nhiên số lượng chưa có nhiều.

Hình thức tuyển dụng này chỉ thực sự trở nên phổ biến trong giai đoạn từ 2010 - 2020, hoạt động tuyển dụng diễn ra sôi nổi trên nhiều nền tảng mạng xã hội như Linkedin, Facebook, Zalo…

Nhiều doanh nghiệp còn sử dụng các mạng xã hội này như một kênh hữu ích để tuyển dụng.

Giai đoạn từ 2019 đến 2023: Xu hướng tuyển dụng và phỏng vấn qua video

Tương tự như tác động với thế giới, đại dịch Covid-19 cũng ảnh hưởng rất lớn đến quá trình tuyển dụng tại Việt Nam, tạo ra nhiều xu thế tuyển dụng mới.

Tình hình dịch bệnh khiến cho các doanh nghiệp bắt buộc phải thay đổi hình thức làm việc và cả tuyển dụng. Thay vì gặp gỡ và phỏng vấn trực tiếp, toàn bộ quá trình từ tìm kiếm, phỏng vấn và đánh giá ứng viên sẽ được thực hiện thông qua các biện pháp và phương thức trực tuyến.

Đặc biệt, dù hiện nay các doanh nghiệp đã trở lại hoạt động bình thường nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn tiếp tục thực hiện phương thức tuyển dụng và phỏng vấn qua video, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.

Giai đoạn từ 2023 trở đi: Xu hướng tuyển dụng bằng AI

Bắt kịp với xu thế tuyển dụng của thế giới, công nghệ AI đã dần xuất hiện tại Việt Nam. Tuy nhiên hình thức tuyển dụng này ở Việt Nam mới chỉ ở giai đoạn đầu, chưa thực sự nở rộ và phát triển. Trên thị trường mới chỉ có 1 vài đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ AI vào tuyển dụng, tuy nhiên chức năng cũng còn hạn chế và vẫn cần phát triển thêm.

Job3s.vn tự hào là một trong số ít đơn vị tuyển dụng trên thị trường tiên phong ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào tuyển dụng. Đội ngũ chuyên gia của nền tảng này đã phát triển và ứng dụng được hơn 20 loại AI vào quy trình tuyển dụng, giúp đẩy nhanh quá trình kết nối giữa người lao động và nhà tuyển dụng.

Xem thêm: Turnover rate là gì và những điều nhà tuyển dụng cần biết

3. Những xu hướng tuyển dụng trong năm 2024

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia về nhân sự, trong năm 2024, xu hướng tuyển dụng trên thị trường tiếp tục phát triển những xu hướng của giai đoạn 2023, đồng thời có một số biến chuyển mới liên quan đến công nghệ.

Những xu hướng dự kiến sẽ nở rộ trong năm nay có thể kể đến:

• Mở rộng phạm vi tuyển dụng trên toàn cầu, không bị giới hạn về địa lý.
• Tăng cường quá trình tối ưu và tự động hóa nhân sự.
• Chú trọng đến tính chuyên biệt của hoạt động tuyển dụng.
• Tiếp tục phát triển xu hướng phỏng vấn trực tuyến.
• Tăng cường ứng dụng AI vào tuyển dụng.
• Tiếp tục duy trì hình thức tuyển dụng từ xa.
• Đơn giản hóa quá trình tuyển dụng để đẩy nhanh hiệu quả tìm kiếm ứng viên.

Hiểu được lịch sử xu hướng tuyển dụng sẽ giúp cho các chuyên gia, nhà tuyển dụng xác định được tình hình của thị trường, từ đó vận dụng để đưa ra chiến lược phát triển nhân sự phù hợp với hình thức tuyển dụng tân tiến nhất.