Bằng tốt nghiệp là gì? Xếp loại bằng tốt nghiệp theo hệ các bậc học tại Việt Nam

1. Bằng tốt nghiệp là gì?

Bằng tốt nghiệp là văn bằng được cơ sở đào tạo xét duyệt, cấp dựa trên các tiêu chí nhất định. Người sở hữu được bằng tốt nghiệp sẽ chứng minh mình đã hoàn thành chương trình đào tạo ở cấp học cụ thể.

Đối với mỗi cá nhân, bằng tốt nghiệp của mỗi bậc học đánh dấu sự trưởng thành và hoàn thiện năng lực học tập của họ. Từ đây mở ra nhiều cơ hội mới về học vấn, công việc, thu nhập của người học.

2. Những loại bằng tốt nghiệp

Khoản 2, Điều 12, Luật Giáo dục 2019 quy định các loại văn bằng nằm trong hệ thống giáo dục tại Việt Nam bao gồm:

• Bằng tốt nghiệp Trung học Cơ sở.

• Bằng tốt nghiệp Trung học Phổ thông.

• Bằng tốt nghiệp Trung cấp.

• Bằng tốt nghiệp Cao đẳng.

• Bằng Cử nhân và các văn bằng có trình độ tương đương.

• Bằng Thạc sĩ và các văn bằng có trình độ tương đương.

• Bằng Tiến sĩ và các văn bằng có trình độ tương đương.

Như vậy, hệ thống giáo dục Việt Nam công nhận 7 loại bằng tốt nghiệp, tương ứng với từng cấp học. Tuy thuộc năng lực, điều kiện của mỗi người mà sẽ sở hữu số lượng bằng tốt nghiệp và các văn bằng ở trình độ tương đương.

3. Xếp loại bằng tốt nghiệp

Dù biết rõ khái niệm bằng tốt nghiệp là gì nhưng không phải ai cũng biết cách xếp loại và các tiêu chí xếp loại của từng loại bằng tốt nghiệp.

3.1. Xếp loại bằng tốt nghiệp cấp 3

Bằng tốt nghiệp cấp 3 được cấp bởi các trường trung học phổ thông, chứng nhận người sở hữu đã hoàn thành chương trình trung học phổ thông. Tại Việt Nam, chương trình phổ thông gồm 3 năm (lớp 10, lớp 11 và lớp 12), học sinh bắt buộc phải thành tất cả các môn học của chương trình đào tạo.

Căn cứ vào quy định tại Điều 7, Quy chế quản lý bằng tốt nghiệp ban hành kèm Thông tư 21/2019/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nội dung được thể hiện trên các văn bằng, phụ lục văn bằng và chứng chỉ như sau:

“Nội dung chính ghi trên văn bằng giáo dục đại học và phụ lục văn bằng giáo dục đại học thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nội dung ghi trên bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, bằng tốt nghiệp trung cấp sư phạm, bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm và chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.”

Theo đó, trên mẫu bằng tốt nghiệp trung học phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành không xếp học lực của học sinh theo 3 loại Giỏi, Khá và Trung bình. Bằng tốt nghiệp trung học phổ thông chỉ công nhận học sinh đã tốt nghiệp chương trình đào tạo trung học phổ thông.

Vậy đối với cấp trung học phổ thông, điều kiện để được cấp bằng tốt nghiệp là gì?

Để được công nhận tốt nghiệp cấp 3, cơ sở đào tạo cần tuân theo quy định duyệt công nhận tại Điều 44, Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông ban hành kèm Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT. Cụ thể bao gồm:

• Bản ghi thông tin cá nhân xét công nhận tốt nghiệp THPT.

• Danh sách các thí sinh được đề nghị công nhận xét tốt nghiệp THPT.

• Danh sách, hồ sơ của các thí sinh được miễn thi, đặc cách, được tốt nghiệp THPT do phúc khảo hoặc trường hợp giải quyết khiếu nại về hồ sơ thi.

• Đĩa CD chứa dữ liệu thi.

• Những biên bản liên quan.

• Các loại hồ sơ, giấy tờ khác theo quy định trong văn bản hướng dẫn hàng năm của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Ngoài ra, các nội dung về hình thức đào tạo, xếp loại học sinh đã bị lược bỏ trong bằng tốt nghiệp THPT.

3.2. Xếp loại bằng tốt nghiệp Đại học

Điều 2, Thông tư 27/2019/TT-BGDĐT quy định nội dung chính ghi trên bằng tốt nghiệp đại học như sau:

1. Tiêu đề bao gồm quốc hiệu và tiêu ngữ.

2. Tên văn bằng theo trình độ đào tạo.

3. Ngành đào tạo.

4. Tên của cơ sở giáo dục đại học nơi cấp văn bằng.

5. Họ và tên đầy đủ của người được cấp.

6. Ngày tháng năm sinh người được cấp.

7. Xếp loại tốt nghiệp (nếu có).

8. Địa danh, thời gian cấp văn bằng,

9. Chức danh, chữ ký, họ và tên đầy đủ của cá nhân có thẩm quyền cấp văn bằng và đóng dấu theo quy định.

10. Số hiệu và số vào sổ gốc cấp văn bằng.

Như vậy, xếp loại tốt nghiệp đại học có thể được ghi vào bằng tốt nghiệp hoặc không. Hiện nay, phần lớn các trường đại học tại Việt Nam đều ghi hạng tốt nghiệp của sinh viên trong văn bằng.

Dựa theo Khoản 5, Điều 10, Thông tư 08/2021/TT-BGDĐT, sinh viên được xếp loại bằng tốt nghiệp, học lực theo điểm trung bình tích lũy (điểm GPA) trên thang điểm 4 như sau:

• Xuất sắc: 3.6 - 4.0.

• Giỏi: 3.2 - cận 3.6.

• Khá: 2.5 - cận 3.2.

• Trung bình: 2.0 - cận 2.5.

Bằng tốt nghiệp Đại học hay còn gọi bằng cử nhân được chia theo 5 ngành nghề:

• Bằng kỹ sư tức bằng tốt nghiệp đại học của ngành kỹ thuật.

• Bằng kiến trúc sư tức bằng tốt nghiệp đại học của ngành kiến trúc.

• Bằng bác sĩ, dược sĩ tức bằng tốt nghiệp đại học của ngành y dược.

• Bằng cử nhân tức bằng tốt nghiệp của các ngành khoa học cơ bản như sư phạm, luật, kinh tế.

• Bằng tốt nghiệp đại học của những ngành còn lại.

Xem thêm: [Giải thích] Học văn bằng 2 là gì? Tìm hiểu kỹ để có quyết định học tập sáng suốt

4. Ý nghĩa của bằng tốt nghiệp là gì?

Hiểu được bằng tốt nghiệp là gì bạn sẽ hiểu vì sao tính đến thời điểm hiện tại đây vẫn là một trong những văn bằng cực kỳ quan trọng đối với đời sống.

Ở khi cạnh cơ bản nhất, đây là chứng chỉ xác nhận về việc bạn đã hoàn thành một khóa học nào đó. Trước hết nó thể hiện kết quả của cả một quá trình nỗ lực học tập, rèn luyện của mỗi người.

Mặc dù sự thành công không hoàn toàn phụ thuộc vào điểm số, thế nhưng thành tích của bằng tốt nghiệp cũng phần nào phản ánh sự nỗ lực của người học trong suốt một quá trình dài.

Thứ hai, bằng tốt nghiệp là cơ sở và điều kiện để cho người học tiếp tục học lên các bậc cao hơn, để tham gia vào kỳ thi xét tuyển đại học thì bạn cần tốt nghiệp được cấp trung học phổ thông. Hay muốn thi tuyển lên bậc thạc sĩ, bạn phải thoả mãn yêu cầu trước tiên là đã được cấp bằng cử nhân.

Thứ ba, bằng tốt nghiệp giúp mở ra cơ hội việc làm tốt hơn. Nhiều ý kiến cho rằng không cần bằng tốt nghiệp, thậm chí thắc mắc không hiểu ý nghĩa của bằng tốt nghiệp là gì khi hiện nay có rất nhiều trường hợp không cần bằng tốt nghiệp vẫn có thu nhập cao.

Mỗi loại bằng tốt nghiệp sẽ có ý nghĩa riêng, ví dụ bằng cử nhân chứng thực người học có kỹ năng tư duy ứng dụng trong những môi trường khác nhau, ngay cả khi không làm đúng chuyên ngành đào tạo.

Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc người tốt nghiệp bậc học trung cấp hay cao đẳng không có khả năng giải quyết công việc.

Mặc dù không phải là yếu tố quan trọng nhất nhưng các nhà tuyển dụng hiện nay vẫn cực kỳ quan tâm đến trình độ chuyên môn của người lao động.

Trừ những công việc phổ thông không cần bằng cấp, hầu hết các vị trí việc làm hiện nay đều đòi hỏi ứng viên có trình độ chuyên môn nhất định, thậm chí là trình độ cao.Các công việc càng có tính chuyên môn cao thì càng đòi hỏi bằng tốt nghiệp có giá trị cao.

Những người quan niệm bằng tốt nghiệp và các loại bằng cấp không quan trọng phần lớn đều nhìn vào những trường hợp thiểu số có thể thành công mà không cần bằng cấp. Tuy nhiên đó cũng chỉ là số ít, họ cũng phải nỗ lực rất nhiều mới có thể thành công.

Xem thêm: Phiên dịch là gì? Công việc của phiên dịch là gì? Cần bằng cấp gì?

5. Một số câu hỏi về bằng tốt nghiệp

Dù khái niệm bằng tốt nghiệp là gì không quá khó hiểu nhưng vẫn có rất nhiều băn khoăn liên quan đến vấn đề này, cụ thể:

5.1. Bằng cử nhân có phải bằng tốt nghiệp không?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật giáo dục 2019 thì bằng cử nhân là một trong những văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân ở nước ta.

Ngoài ra Điều 38 Luật Giáo dục đại học 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2018) cũng có quy định, văn bằng giáo dục đại học thuộc hệ thống giáo dục hiện nay tại Việt Nam bao gồm:

• Bằng cử nhân

• Bằng thạc sĩ

• Bằng tiến sĩ

• Văn bằng có trình độ tương đương

Do đó bằng cử nhân là một trong các loại bằng tốt nghiệp hiện nay.

5.2. Sự khác nhau giữa chứng chỉ và bằng tốt nghiệp là gì?

Bằng cấp và chứng chỉ là những khái niệm quen thuộc, đặc biệt là khi xin việc. Tuy nhiên bạn có biết sự khác nhau giữa chứng chỉ và bằng tốt nghiệp là gì không?

Dựa trên khái niệm trong Luật Giáo dục 2019, có thể thấy sự khác nhau cơ bản của bằng tốt nghiệp và chứng chỉ như sau:

• Bằng tốt nghiệp là một trong những văn bằng của hệ thống giáo dục, được cấp cho người học khi đã tốt nghiệp hoặc hoàn thành chương trình giáo dục và đạt đủ điều kiện chuẩn đầu ra của trình độ tương ứng.
• Chứng chỉ là một trong những loại giấy tờ được cấp để ghi nhận về việc nâng cao trình độ của người học sau khi đã được cấp bằng tốt nghiệp hoặc để ghi nhận một loại kỹ năng chuyên sâu nào đó.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu khái niệm bằng tốt nghiệp là gì và vai trò của bằng tốt nghiệp đối với công việc, định hướng tương lai sau này. Đây sẽ là một trong những yếu tố giúp cho CV của bạn trở nên ấn tượng hơn trong mắt nhà tuyển dụng.