Bảo hiểm là gì? Những loại hình bảo hiểm phổ biến hiện nay

1. Bảo hiểm là gì?

Bảo hiểm là một sự thỏa thuận hợp đồng giữa một cá nhân hoặc tổ chức (người được bảo hiểm) và một công ty bảo hiểm. Theo thỏa thuận này, những người đang tham gia bảo hiểm có quyền được hưởng các khoản trợ cấp bảo hiểm nhờ vào những khoản tiền mình tự đóng góp trước đó hoặc cho người thứ 3 nếu như trong trường hợp xảy ra sự cố hoặc rủi ro không mong muốn trong cuộc sống.

Khoản trợ cấp này sẽ do một tổ chức cụ thể và có trách nhiệm triển khai việc đền bù về các thiệt hại cho người tham bảo hiểm theo từng chế độ cụ thể.

Hiện nay, bảo hiểm được chia thành nhiều loại theo các tiêu chí khác nhau nhưng về cơ bản sẽ bao gồm 2 loại chính cụ thể:

• Bảo hiểm bắt buộc: Là một loại bảo hiểm do Nhà nước quy định về các điều kiện tham gia bảo hiểm, mức phí tham gia bảo hiểm, số tiền bảo hiểm tối thiểu để có thể tham gia bảo hiểm.
• Bảo hiểm tự nguyện: Là một loại hình bảo hiểm mà người đang tham gia bảo hiểm tự nguyện đóng bảo hiểm, được quyền lựa chọn công ty đóng bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, mức phí và quyền lợi khi tham gia bảo hiểm.

Cơ chế chia sẻ rủi ro của bảo hiểm cho phép các cá nhân và doanh nghiệp tự bảo vệ mình trước những tổn thất có thể xảy ra mà họ không thể tự gánh chịu.

2. Các thành phần tham gia vào bảo hiểm

Bảo hiểm có 3 thành phần chính tham gia bao gồm:

• Bên cung cấp: Bao gồm các công ty, các tổ chức cung cấp bảo hiểm. Các công ty hay tổ chức này đánh giá rủi ro, ấn định mức phí bảo hiểm, thu phí bảo hiểm và chịu các trách nhiệm về thanh toán bồi thường.

• Người tham gia: Đề cập đến cá nhân, tổ chức mua hợp đồng bảo hiểm để bảo vệ bản thân hoặc tài sản của họ trước những rủi ro cụ thể.

• Bên trung gian: Là bên trung gian giữa người tham gia và công ty/tổ chức cung cấp bảo hiểm. Các bên trung gian bảo hiểm có thể bao gồm:

  • Đại lý: Đại diện cho các công ty bảo hiểm và bán các sản phẩm bảo hiểm

  • Môi giới: Làm việc độc lập và tìm kiếm người mong muốn tham gia sản phẩm.

3. Những lợi ích của bảo hiểm là gì?

Bảo hiểm không chỉ là một sản phẩm, đó là một lời hứa về sự an toàn và yên tâm. Khi tham gia loại hình này về cơ bản mang lại vô vàn lợi ích cho người tham gia, bao gồm cả về khía cạnh tài chính và sức khỏe.

Tham khảo chi tiết hơn về những lợi ích mà loại hình này đem đến dưới đây:

• Bảo vệ sức khỏe tài chính, đem lại sự an tâm cho người đang tham gia

Giống như một khoản tích góp nhỏ để dự trù cho bản thân, loại hình này 1 phần có thể giúp mọi người vượt qua hoàn cảnh khó khăn về mặt tài chính.

Bảo hiểm đảm bảo trong trường hợp nếu chẳng may gặp phải sự cố bất ngờ như tử vong, thương tật, bệnh hiểm nghèo. Khi này, bảo hiểm sẽ trả cho người thụ hưởng một khoản tiền được gọi là tiền bồi thường hoặc quyền lợi bảo hiểm để giúp gia đình có thể vượt qua khó khăn và tiếp tục duy trì được cuộc sống.

• Giảm căng thẳng trong thời điểm gặp khó khăn

Theo đó, khi bảo hiểm đảm bảo chi trả một khoản tiền bồi thường hoặc quyền lợi, ít nhất những vấn đề tài chính sẽ không còn là vấn đề khiến bạn mất ăn mất ngủ. Nhờ thế mà bạn có thể dễ dàng phục hồi lại công việc, kinh tế và khắc phục được sự việc đã xảy ra.

• Trở thành một khoản tiết kiệm an toàn

Hiện nay trong khi nền kinh tế lạm phát làm cách nào bạn có thể tiết kiệm tài sản an toàn? Đầu tư vàng? Gửi tiết kiệm ngân hàng? Đây thực chất có thể là một kênh đầu tư an toàn nhưng lại không đi kèm với nhiều lợi ích khác chẳng hạn như đau ốm bệnh tật như khi tham gia.

Người tham gia có thể còn lựa chọn các sản phẩm phù hợp với các mục tiêu và kế hoạch của mình, chẳng hạn như bảo hiểm cho tương lai học vấn của con cái, mua nhà, mua xe,...

• Phù hợp với nhiều giai đoạn sống khác nhau

Ở mỗi giai đoạn của cuộc đời sẽ xảy ra những vấn đề cần phải được bảo vệ khác nhau. Người tham gia có thể thiết lập kế hoạch bảo hiểm riêng phù hợp với bản thân. Một số loại hình bảo hiểm phổ biến hiện nay như sức khỏe, nhân thọ,du lịch, xã hội, nghề nghiệp,ô tô, khoản vay,...

• Đa dạng các quyền lợi về chăm sóc sức khỏe

Khi tham gia bảo hiểm sức khỏe thì người tham gia sẽ được các công ty/tổ chức cung cấp bảo hiểm hỗ trợ chi phí khám bệnh theo từng loại hợp đồng đã thỏa thuận trước đó. Ngoài ra, bảo hiểm còn cung cấp một danh sách các bệnh viện chấp nhận bảo hiểm. Khi đó, người đang tham gia sẽ được linh hoạt lựa chọn cơ sở khám bệnh mà mình tin tưởng nhất.

Không chỉ dừng lại ở việc chi trả hóa đơn thuốc, viện phí,...bảo hiểm còn hỗ trợ chi phí vận chuyển, điều dưỡng tại nhà, chi phí phẫu thuật hoặc các quyền lợi khi mang thai,...

• Tạo công ăn việc làm, đóng góp cho sự phát triển của xã hội

Xét trên phương diện vĩ mô, ngành bảo hiểm đã góp phần giải quyết vấn đề việc làm cho một lượng lớn người lao động. Chẳng hạn như, ở Pháp hoạt động các loại hình bảo hiểm đang thu hút khoảng 1% dân số của đất nước.

Ngoài ra, bảo hiểm còn đẩy mạnh tín dụng, huy động nguồn vốn để các công ty có thể đầu tư sinh lời trong nhiều các dự án trung và dài hạn. Từ đó, vấn đề thất nghiệp được cải thiện và hoạt động đầu tư diễn ra tốt đẹp sẽ giúp đẩy mạnh sự phát triển nền kinh tế đất nước.

Lưu ý: Về cơ bản, loại hình này sẽ đem lại lợi ích về mặt tài chính và mặt sức khỏe. Tuy nhiên, sẽ tùy thuộc vào loại hình mà người mua bảo hiểm lựa chọn và tham gia.

4. Những loại hình bảo hiểm phổ biến hiện nay

Hiện nay có nhiều loại hình bảo hình bảo hiểm phù hợp với nhu cầu của bản thân. Dưới đây là một số các loại hình hiện nay dưới đây:

4.1. Bảo hiểm do nhà nước thực hiện

Bảo hiểm nhà nước là hoạt động kinh doanh bảo hiểm do nhà nước xã hội chủ nghĩa độc quyền tiến hành triển khai. Các loại hình do bảo hiểm nhà nước cung cấp bao gồm:

Bảo hiểm tiền gửi

Theo khoản 1, điều 4 Luật bảo hiểm tiền gửi năm 2020 quy định:

"Bảo hiểm tiền gửi là sự bảo đảm hoàn trả tiền gửi cho người được bảo hiểm tiền gửi trong hạn mức trả tiền bảo hiểm khi tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền hoặc phá sản.

Trong đó:

• Người được bảo hiểm tiền gửi là cá nhân có tiền gửi được bảo hiểm tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi.
• Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng được nhận tiền gửi của cá nhân."

Như vậy, loại hình này hiểm này sẽ bảo đảm cho người tham gia bảo hiểm được hoàn trả một khoản tiền theo quy định khi gặp tình trạng không có khả năng chi trả. Và đơn vị cung cấp loại hình bảo hiểm này thường là ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng cung cấp.

Hiện nay, bảo hiểm y tế có 2 hình thức tham gia là bắt buộc và tự nguyện tùy theo từng nhu cầu và trường hợp của người dân, người lao động.

4.2. Bảo hiểm y tế

BH Y tế là loại hình bảo hiểm thuộc lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, bao gồm các chi phí điều trị y tế. Khi tham gia bảo hiểm y tế, công ty, tổ chức sẽ chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám, chữa bệnh chi phí thuốc men. Loại hình này là một chính sách an sinh xã hội được Nhà nước đứng ra thực hiện.

4.3. Bảo hiểm xã hội

Định nghĩa bảo hiểm xã hội được quy định tại Khoản 1 Điều 3, Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ban hành ngày 20/11/2014 như sau:

"Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội."

Như vậy, bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách an sinh xã hội hữu ích đối với người tham gia do Nhà nước tổ chức.

Xem thêm: Bảo Hiểm Xã Hội Việt Nam - Tất Tần Tật Những Thông Tin Nên Biết Mới Nhất

5.4. Bảo hiểm thương mại

• BH nhân thọ: Là loại loại hình dựa trên tính mạng con người và rủi ro tử vong. Nếu chẳng may qua đời trước thời hạn đóng bảo hiểm đã thỏa thuận, công ty bảo hiểm sẽ phải đền bù một khoản tiền bồi thường theo thỏa thuận đã đặt ra trong hợp đồng. Nếu trong trường hợp người nào đó sống đến thời hạn bảo hiểm đã thỏa thuận trong hợp đồng thì công ty sẽ trả tiền bảo hiểm.
• BH phi nhân thọ: Là loại hình dựa trên tài sản, trách nhiệm dân sự, hàng hóa hoặc các nghiệp vụ bảo hiểm khác như bảo hiểm du lịch, bảo hiểm hàng không,...
• BH sức khỏe: Là loại loại hình bảo vệ quyền lợi của người tham gia khi có rủi ro về sức khỏe do các công ty bảo hiểm thương mại cung cấp. Bảo hiểm sức khỏe bao gồm các chi phí khám, chữa bệnh, phẫu thuật, điều trị ngoại trú, nội trú, chăm sóc sau sinh con,...
• BH du lịch: Đảm bảo quyền lợi của người tham gia khi du lịch trong nước hoặc ngoài nước do công ty bảo hiểm thương mại cung cấp. Bảo hiểm du lịch đảm bảo các khía cạnh sức khỏe, tai nạn, hành lý, vé máy bay, trách nhiệm dân sự, hộ chiếu,...
• BH hàng không: Đảm bảo quyền lợi cho người đang tham gia khi đi máy bay do công ty bảo hiểm thương mại cung cấp. Loại bảo hiểm này có thể bao gồm các rủi ro về tai nạn, thương tật,trách nhiệm dân sự, tử vong, mất mát hành lý,...
• BH ô tô: Đảm bảo quyền lợi cho người tham gia về ô tô do công ty bảo hiểm thương mại cung cấp. Loại hình bảo hiểm này có thể bao gồm các rủi ro về tai nạn, mất mát, hư hỏng hay trách nhiệm dân sự,...

(BH: viết tắt là Bảo hiểm)

Xem thêm: Bảo Hiểm Nhân Thọ Là Gì? 7 Nguyên Tắc Cần Biết Khi Tham Gia Bảo Hiểm

6. Có những phần mềm quản lý bảo hiểm nào?

Phần mềm BH tiền gửi (hay phần mềm kê khai bảo hiểm xã hội điện tử) là phần mềm hỗ trợ thực hiện việc kê khai và nộp hồ sơ bảo hiểm xã hội (BHXH) thông qua hệ thống điện tử sử dụng mạng internet.

Hiện nay, các phần mềm kê khai BHXH cung cấp bởi tổ chức dịch vụ I-VAN được cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam ký hợp đồng dựa theo quy định của pháp luật, cung cấp dịch vụ giá trị gia tăng về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH.

Hiện nay, tại Việt Nam đang hiện hữu 7 phần mềm BHXH điện tử phổ biến nhất được BHXH Việt Nam ký hợp đồng hoạt động chính thức bao gồm:

• Phần mềm bhxh eBH

• Phần mềm bhxh kbhxh

• Phần mềm bhxh efy

• Phần mềm bhxh vnpt

• Phần mềm bhxh bkav

• Phần mềm bhxh viettel

• Phần mềm ts24 bhxh

Các phần mềm trên đều được tích hợp đầy đủ các tính năng để phù hợp cho nhu cầu sử dụng của người dân. Tuy nhiên, có thể lựa chọn phần mềm phù hợp nhất với bạn dựa theo các tiêu chí lựa chọn BHXH điện tử như sau:

• Được cài đặt đơn giản, dung lượng thấp

• Được triển khai chính thức theo mô hình I-VAN, cung cấp bởi các đơn vị được Bảo hiểm xã hội Việt Nam lựa chọn.

• Tích hợp nhiều tiện ích giúp quá trình nộp hồ sơ, lưu trữ hồ sơ BHXH dễ dàng.

• Đảm bảo bảo mật dữ liệu khi kê khai BHXH

7. Những câu hỏi liên quan

Bảo hiểm là một giải pháp hữu hiệu giúp chúng ta đối mặt với những thách thức của cuộc sống một cách an tâm và vững vàng hơn. Khi tìm hiểu về bảo hiểm bạn cần nắm thêm những thông tin về bảo hiểm dưới đây như sau:

7.1. Giải thích một số thuật ngữ liên quan đến bảo hiểm

Nếu như bạn đang không hiểu về một số cụm từ thuật ngữ trong loại hình này thì hay tham khảo các thông tin cụ thể và chi tiết như sau:

• Hợp đồng bảo hiểm: Căn cứ tại Khoản 16, Điều 4 trong Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, hợp đồng bảo hiểm chính là thỏa thuận giữa bên mua và doanh nghiệp bảo hiểm. Khi đó bên mua sẽ phải đóng phí bảo hiểm cho doanh nghiệp theo quy định của luật pháp. Doanh nghiệp có trách nhiệm cam kết bồi thường, chi trả khoản tiền bảo hiểm cho bên mua khi xảy ra những rủi ro nằm trong phạm vi chi trả.
• Bên mua bảo hiểm là gì?: Là một cá nhân hoặc tổ chức ký hợp đồng với doanh nghiệp bảo hiểm. Bên mua chịu trách niệm đóng phí và được hưởng quyền lợi theo điều khoản của hợp đồng.
• Người được bảo hiểm: Là một cá nhân đang sinh sống tại Việt Nam và được doanh ngiệp chấp nhận bảo hiểm dựa theo quy tắc, điều khoản của hợp đồng. Trong nhiều trường hợp người được bảo hiểm có thể là bên mua hoặc người khác do bên mua chỉ định.
• Người thụ hưởng là gì?: Là một cá nhân hoặc tổ chức được bên mua chỉ định để nhận quyền lợi của bảo hiểm. Trong trường hợp người được bảo hiểm không may tử vong thì người thụ hưởng sẽ nhận được tiền bồi thường.
• Quyền lợi bảo hiểm: Là tổng hợp các lợi ích mà người mua được hưởng theo hợp đồng đã ký kết.
• Tuổi bảo hiểm: Chính là tuổi của người hưởng bảo hiểm theo năm dương lịch. Bên bán bảo hiểm thường dựa vào tuổi này để tính chi phí, quyền lợi cũng như các điều kiện tham gia bảo hiểm.
• Sự kiện bảo hiểm: Là tất cả những vấn đề, sự việc xảy ra trong thời gian hợp đồng có hiệu lực và liên quan trực tiếp đến người được hưởng bảo hiểm. Khi xuất hiện sự kiện bảo hiểm, tổ chức bảo hiểm phải có nghĩa vụ thực hiện chi trả theo quyền lợi đã cam kết cho người được hưởng bảo hiểm hoặc người thụ hưởng. Sự kiện bảo hiểm được xác định là tai nạn, tử vong, thương tật vĩnh viễn, ốm đau hoặc các sự kiện quy định theo từng sản phẩm bảo hiểm.
• Phí bảo hiểm là gì?: Là khoản tiền mà người mua phải đóng cho doanh nghiệp bảo hiểm để duy trì các điều khoản, quyền lợi theo hợp đồng. Phí bảo hiểm được xác định dựa trên tuổi tác, nghề nghiệp, sức khỏe, thời hạn và số quyền lợi của người được bảo hiểm.
• Thời hạn bảo hiểm: Là khoảng thời gian bảo hiểm có hiệu lực. Trong thời hạn hợp đồng, mọi điều khoản sẽ được thực hiện bởi bên mua và tổ chức doanh nghiệp. Thời hạn bảo hiểm cũng ảnh hưởng đến mức phí và quyền lợi của người được bảo hiểm.

7.2. Tổng quan về lịch sử hình thành của bảo hiểm

Bảo hiểm dưới hình thức này hay hình thức khác, đều đã tồn tại hàng thế kỷ. Hình thức đầu tiên của loại hình này là các quỹ hỗ trợ. Quỹ này bắt buồn từ hơn 4000 năm trước Công nguyên khi các thợ đá ở Ai Cập đã liên kết cộng đồng những người cùng lĩnh vực với họ để tạo ra bảo hiểm. Khi đó, loại hình này được lập thông qua các quỹ tương trợ.

Tiếp đó, vào khoảng 1.700 năm trước Công nguyên các tổ chức chuyên nghiệp xuất hiện ở Babylon đã tạo ra hình thức bảo hiểm nhằm mục đích thương mại.

Kể từ đó, bảo hiểm ngày càng phát triển thành một ngành công nghiệp đa diện, cung cấp cho người dùng nhiều lựa chọn cho các rủi ro và nhu cầu khác nhau, cụ thể:

• Vào đầu thế kỷ XIV tại Italia, Tây Ban Nha các bản hợp đồng bảo hiểm hàng hải được thiết lập.

• Cuối thế kỷ XVII ở Anh, bảo hiểm hàng hải được thiết lập như một nghiệp vụ kinh doanh

• Đầu thế kỷ XVIII, các loại hình khác lần lượt ra đời như hỏa hoạn,...

Trước khi chuyển sang nền kinh tế thị trường thì bảo hiểm thuộc độc quyền của Nhà nước. Tuy nhiên, sau đó Nhà nước đã cấp phép cho nhiều đơn vị tư nhân kinh doanh thương mại hóa bảo hiểm. Và kể từ đây, hoạt động của loại hình này không còn sở hữu duy nhất của Nhà nước.

Bảo hiểm không chỉ là một sản phẩm tài chính mà còn là một biểu hiện của tinh thần tương trợ, giúp đỡ cùng nhau vượt qua những khó khăn, bất trắc của cuộc sống. Hãy lựa chọn loại hình phù hợp với nhu cầu của bản thân và gia đình để cuộc sống thêm an tâm và vững vàng.