Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Nên hay không nên đóng BHXH tự nguyện?

1. Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một loại bảo hiểm mà người tham gia tự nguyện đóng tiền để nhận được các quyền lợi từ bảo hiểm xã hội mà họ đã chọn, thay vì bắt buộc theo quy định của pháp luật như bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện thường cung cấp các quyền lợi như trợ cấp khi về hưu, trợ cấp cho người lao động mất khả năng lao động do bệnh hoặc tai nạn, trợ cấp cho người thân khi chết và các dịch vụ y tế khác. Các khoản tiền đóng cho bảo hiểm xã hội tự nguyện thường phụ thuộc vào mức độ và loại hình bảo hiểm mà người tham gia chọn, cũng như tuổi và tình trạng sức khỏe của họ.

2. Chế độ của BHXH tự nguyện

Dựa vào khái niệm bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì cũng như quy định tại Khoản 2 Điều 4 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng quyền lợi về 2 chế độ về hưu và tử tuất như người tham gia BHXH bắt buộc, gồm:

• Hưởng lương hưu hàng tháng: Khi đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng bảo hiểm xã hội.

• Nhận trợ cấp một lần: Khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu.

• Trợ cấp mai táng

• Trợ cấp tuất một lần: Khi người tham gia BHXH tự nguyện qua đời, người thân được hưởng trợ cấp.

• Quyền lợi về khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế: Trong suốt thời gian hưởng lương hưu.

Tuy nhiên, so với chế độ BHXH bắt buộc, người tham gia tự nguyện không được hưởng các quyền lợi về ốm đau, thai sản và tai nạn lao động. Tuy vậy, hình thức đóng BHXH tự nguyện cung cấp linh hoạt cho người tham gia và giúp họ duy trì lợi ích tài chính khi về già.

3. Mức đóng BHXH tự nguyện

Trong quá trình tìm hiểu bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì bạn sẽ thấy theo quy định tại Điều 87 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, chi tiết về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người lao động được quy định như sau:

Người lao động quy định tại khoản 4 của Điều 2 trong Luật này sẽ đóng tiền bảo hiểm xã hội tự nguyện hàng tháng, với mức đóng là 22% của mức thu nhập tháng mà họ lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức thu nhập tháng này sẽ căn cứ từ mức thu nhập tối thiểu là mức chuẩn hộ nghèo ở khu vực nông thôn và tối đa là 20 lần mức lương cơ sở.

Vậy công thức tính mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

Mức đóng = 22% x Mức thu nhập lựa chọn đóng BHXH tự nguyện - Mức nhà nước hỗ trợ

Trong đó:

• Mức thu nhập lựa chọn đóng BHXH tự nguyện phải đảm bảo thấp nhất là mức chuẩn hộ nghèo ở khu vực nông thôn và cao nhất là 20 lần mức lương cơ sở.

• Mức nhà nước hỗ trợ tính dựa trên tỷ lệ phần trăm (%) so với mức đóng hằng tháng, căn cứ vào mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và thời gian tối đa là 10 năm:

Ví dụ: Nếu bạn không thuộc hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo và chọn mức thu nhập đóng BHXH tự nguyện là 5 triệu đồng/tháng, mức đóng hàng tháng của bạn sẽ là:

Mức đóng hàng tháng = 22% x 5 triệu đồng - 33.000 đồng = 1.067.000 đồng.

>> Xem thêm: Bật Mí Cách Tính Bảo Hiểm Xã Hội 1 Lần Trên VssID Đơn Giản

4. Đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?

Hiểu theo khái niệm bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì, có thể thấy, phương thức thanh toán bảo hiểm sẽ vô cùng đa dạng. Có 5 phương thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện căn cứ quy định tại Điều 9 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP:

• Hàng tháng: Đây là phương thức phổ biến nhất, người tham gia đóng vào quỹ BHXH mỗi tháng.

• 3 tháng một lần: Người tham gia đóng vào quỹ BHXH 3 tháng một lần.

• 6 tháng một lần: Người tham gia đóng vào quỹ BHXH 6 tháng một lần.

• 12 tháng một lần: Người tham gia đóng vào quỹ BHXH 1 năm một lần.

• Đóng 1 lần cho nhiều năm về sau: Người tham gia đóng vào quỹ BHXH 1 lần cho nhiều năm về sau, nhưng không quá 5 năm.

5. Mức hưởng BHXH tự nguyện

Ngoài việc tìm hiểu bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì, bạn cũng không nên bỏ qua quyền lợi của chính mình khi tham gia loại bảo hiểm này.

5.1. Mức hưởng chế độ hưu trí

Theo quy định, mức hưởng lương hưu hàng tháng sẽ được tính dựa trên 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm tham gia, cụ thể như sau:

• Nam lao động nghỉ hưu từ năm 2018 được tính là 16 năm, từ năm 2019 là 17 năm, từ năm 2020 là 18 năm, từ năm 2021 là 19 năm và từ năm 2022 trở đi là 20 năm.

• Nữ lao động nghỉ hưu từ năm 2018 được tính là 15 năm và từ năm 2019 đến năm 2023 là đủ 20 năm.

Sau đó, mỗi năm tiếp theo, tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ được tăng thêm 2%, với mức tối đa là 75%. Người tham gia BHXH đóng từ đủ 20 năm trở lên sẽ được hưởng chế độ hưu trí, không phân biệt giữa việc đóng theo hình thức bắt buộc hay tự nguyện.

Do đó, trong trường hợp cá nhân tham gia BHXH bắt buộc chưa đủ 20 năm và đã đến tuổi về hưu, họ có thể tiếp tục đóng bảo hiểm theo hình thức tự nguyện để đủ 20 năm và được hưởng lương hưu theo quy định.

Trợ cấp được nhận từ chế độ hưu trí của bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì:

5.2. Mức hưởng chế độ tử tuất

Dưới đây là phần trình bày thông tin về quyền lợi và các khoản tiền trợ cấp từ chế độ tử tuất:

5.3. Đóng BHXH tự nguyện có chế độ thai sản không?

Trả lời: Không, người tham gia đóng BHXH tự nguyện không được hưởng chế độ thai sản.

Vậy điều kiện để hưởng chế độ thai sản mà không phải bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Đó là:

• Tham gia BHXH bắt buộc.

• Đóng BHXH từ 6 tháng trở lên trong 12 tháng liên tục hoặc không liên tục trước khi nghỉ sinh.

• Nghỉ sinh theo quy định luật lao động.

6. Cách dừng đóng BHXH tự nguyện

Quy trình để tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Cùng điểm qua các bước sau:

Bước 1: Viết đơn xin tạm dừng đóng BHXH tự nguyện và gửi đến cơ quan bảo hiểm xã hội mà bạn đã đăng ký tham gia. Trong đơn, bạn cần nêu rõ lý do tạm dừng, thời gian và số tháng đã đóng BHXH tự nguyện.

Bước 2: Gửi đơn xin tạm dừng kèm theo sổ BHXH tự nguyện (nếu có) đến cơ quan bảo hiểm xã hội.

Bước 3: Sau khi cơ quan bảo hiểm xã hội xem xét và chấp nhận yêu cầu, bạn sẽ nhận được giấy chứng nhận tạm dừng đóng BHXH tự nguyện. Giấy này sẽ ghi rõ thời gian tạm dừng và thời gian cho phép tiếp tục đóng.

Lưu ý rằng:

• Trong thời gian tạm dừng, bạn sẽ không được hưởng các chế độ bảo hiểm.

• Nếu muốn tiếp tục đóng, bạn cần đăng ký lại với cơ quan BHXH.

7. Mua BHXH tự nguyện ở đâu?

Bạn có thể mua bảo hiểm xã hội tự nguyện từ các cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc các công ty bảo hiểm:

• Cơ quan bảo hiểm xã hội (Cục Bảo hiểm xã hội Hà Nội hoặc Chi nhánh Bảo hiểm xã hội).

• Các ngân hàng và tổ chức tài chính (PVcombank).

• Các công ty bảo hiểm (Prudential Vietnam).

8. Bảo hiểm nhân thọ có giống BHXH tự nguyện không?

Nắm được bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì, bạn sẽ thấy mặc dù cả 2 loại hình bảo hiểm đều mang đến sự bảo vệ tài chính cho tương lai nhưng bảo hiểm nhân thọ (BHNT) và BHXH tự nguyện lại có nhiều điểm khác biệt:

• BHNT: Mang tính chất thương mại, hướng đến mục tiêu đầu tư, tích lũy tài chính và bảo vệ trước rủi ro.

• BHXH tự nguyện: Mang tính chất bảo đảm xã hội, hướng đến mục tiêu hưởng lương hưu khi về già và hỗ trợ một phần chi phí khi ốm đau, thai sản.

>> Xem thêm: Chuyên Gia Hé Lộ Rủi Ro Khi Mua Bảo Hiểm Nhân Thọ Cần Tránh

Tóm lại, ngoài việc tìm hiểu định nghĩa bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì, bạn cần phải quan tâm đến mức đóng, mức hưởng cũng như một số quyền và nghĩa vụ khi tham gia loại bảo hiểm này. Việc này giúp bạn tránh những rủi ro và thiếu sót không đáng có trong quá trình tham gia bảo hiểm xã hội.