Chức năng của ngân hàng trung ương và vai trò trong việc vận hành ngân hàng

1. Ngân hàng trung ương là gì?

Ngân hàng trung ương (tên tiếng Anh gọi là Central Bank) hay còn được hiểu là Ngân hàng dự trữ là một tổ chức tài chính được đặc trách kiểm soát việc sản xuất và phân phối tiền và tín dụng của nhà nước, chịu trách nhiệm thi hành các chính sách tiền tệ của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ.

Nhiệm vụ của Ngân hàng trung ương là ổn định giá trị tiền tệ, cung tiền, kiểm soát mức lãi suất và hỗ trợ cho các ngân hàng thương mại đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ.

Tính chất của các ngân hàng trung ương có sự khác biệt nhất định giữa các quốc gia. Ngân hàng trung ương là các tổ chức phi thị trường hoặc chống cạnh tranh. Đa số các ngân hàng trung ương đều thuộc quyền sở hữu của Nhà nước nhưng vẫn giữ ở mức độ độc lập và nhất định với Chính phủ. Sau đây hãy cùng với job3s tìm hiểu chi tiết về chức năng của ngân hàng trung ương là làm gì và có nhiệm vụ như nào nha.

>>Xem thêm: Millennials Là Gì? Khám Phá Những Điều Đặc Biệt Của Thế Hệ Này

2. Chức năng của ngân hàng trung ương

Chức năng của ngân hàng trung ương được thể hiện ở 3 khía cạnh cơ bản như sau:

2.1. Chức năng phát hành tiền tệ

Chức năng của ngân hàng trung ương cơ bản và quan trọng đầu tiên là chức năng phát hành tiền tệ. Việc phát hành tiền tệ của ngân hàng trung ương cần phải hợp pháp theo những quy định trong luật pháp và phải được chính phủ phê duyệt nhằm mục đích đảm bảo sự thống nhất trong lưu thông tiền tệ của quốc gia.

Hiện tại ở một số quốc gia, ngân hàng trung ương là đơn vị phát hành tiền giấy, còn các loại tiền bổ trợ khác như tiền kim loại sẽ được Chính phủ phát hành. Tại Việt Nam, tiền VNĐ được phát hành bởi ngân hàng trung ương là hợp pháp duy nhất cưỡng chế được dùng trong thanh toán.

Nhiệm vụ của ngân hàng trung ương còn nằm ở việc xác định số lượng tiền cần phải phát hành, thời điểm và phương thức phát hành tùy thuộc vào tình hình phát triển nền kinh tế để đảm bảo sự ổn định của hệ thống tiền tệ.

2.2. Là ngân hàng của các ngân hàng

Chức năng của ngân hàng trung ương quan trọng thứ 2 là chức năng ngân hàng của các ngân hàng. Lý do bởi ngân hàng trung ương không trực tiếp tham gia vào hoạt động kinh doanh tín dụng và tiền tệ mà chỉ thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng đối với các ngân hàng trung gian.

• Mở tài khoản và nhận tiền gửi của các ngân hàng trung gian

Ngân hàng trung ương nhận tiền gửi của các ngân hàng trung gian dưới các hình thức tiền gửi thanh toán và các khoản tiền gửi bắt buộc. Trong đó:

• Khoản tiền gửi bắt buộc cần phải đảm bảo khả năng chi trả của các ngân hàng trung gian trước nhu cầu rút tiền từ khách hàng. Khoản tiền này là khoản tiền gửi dự trữ mà các ngân hàng trung ương yêu cầu các ngân hàng trung gian phải gửi lại.

• Khoản tiền gửi thanh toán nhằm phục vụ nhu cầu thanh toán tiền, đáp ứng nhu cầu giao dịch với các ngân hàng trung ương và chi trả cho những ngân hàng khác. Khoản tiền gửi thanh toán buộc các ngân hàng trung gian phải duy trì thường xuyên tại tài khoản ngân hàng trung ương.

• Cấp tín dụng cho các ngân hàng trung gian

Ngân hàng trung ương còn tiến hành tái chiết khấu các hối phiếu khi làm việc với các tổ chức tín dụng, cấp vốn tới các tổ chức tín dụng bằng các hình thức vay (có kiểm soát lãi suất). Chức năng của ngân hàng trung ương còn thực hiện mua - bán các giấy tờ có giá, chẳng hạn như trái phiếu, để điều tiết lượng vốn trên thị trường.

Nếu một tổ chức tín dụng có nguy cơ đổ vỡ làm ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống tài chính quốc gia, ngân hàng trung ương sẽ tái cấp vốn cho tổ chức tín dụng đó để cứu nó. Do đó, ngân hàng trung ương luôn được gọi là người cho vay cuối cùng. Bên cạnh đó, ngân hàng trung ương còn là trung tâm thanh toán, bù trừ một cách tiết kiệm chi phí thanh toán và luân chuyển vốn cho các ngân hàng khác và nền kinh tế.

2.3. Ngân hàng của chính phủ

Ở một số các quốc gia, chức năng của ngân hàng trung ương còn được thể hiện với vai trò quản lý tiền của chính phủ. Điều này còn thể hiện thông qua quyền của chính phủ trong việc bổ nhiệm cơ quan lãnh đạo cao nhất của ngân hàng trung ương và các hoạt động mà ngân hàng trung ương thực hiện cho chính phủ hoặc thay mặt nhà nước để thực hiện các nhiệm vụ như sau:

• Ngân hàng trung ương thay mặt nhà nước quản lý nhà nước về tiền tệ, tín dụng, thanh toán ngoại hối và các hoạt động ngân hàng.

• Ngân hàng trung ương đại diện cho nhà nước tại những tổ chức tài chính quốc tế.

• Ngân hàng trung ương mở tài khoản và đại lý tài chính cho chính phủ

• Ngân hàng trung ương thanh toán cho kho bạc nhà nước.

• Ngân hàng trung ương thực hiện tư vấn cho chính phủ về các chính sách kinh tế tài chính tiền tệ.

• Ngân hàng trung ương quản lý dự trữ quốc gia về ngoại tệ, vàng bạc, kim khí quý, đá quý

• Ngân hàng trung ương tạm ứng cho ngân sách nhà nước trong những trường hợp cần thiết.

>>Xem thêm: Big4 Là Gì? Tìm Hiểu Sức Hút Của Big4 Đối Với Giới Trẻ Hiện Nay

2. Tìm hiểu về sự ra đời của ngân hàng trung ương

Bên cạnh chức năng của ngân hàng trung ương, sự ra đời của ngân hàng trung ương cũng là một băn khoăn của nhiều người. Ngân hàng trung ương chính thức được ra đời ở châu Âu vào thế kỷ 17. Tại thời điểm đó, đồng tiền vẫn chủ yếu lưu hành dưới dạng vàng và bạc nhưng các tờ cam kết thanh toán (promises to pay) đã được sử dụng rộng rãi ở cả Châu Âu và Châu Á.

Ngân hàng trung ương đầu tiên xuất hiện tại Thụy Điển, được sử dụng với tên gọi Ngân hàng Thụy Điển (Bank of Sweden) được thành lập vào năm 1668 dưới sự giúp đỡ của các doanh nhân Hà Lan.

Đến năm 1694, Ngân hàng Anh (Bank of England) ra đời do các doanh nhân người Scotland - William Paterson thành lập tại London theo yêu cầu của Chính phủ Anh. Việc thành lập này nhằm mục đích tài trợ kinh phí cho cuộc nội chiến tại thời điểm đó.

Tiếp theo nhiều năm sau đó, lần lượt các ngân hàng trung ước tại nhiều quốc gia ra đời. Từ đầu thế kỷ 20, các ngân hàng trung ương được hình thành vẫn thuộc quyền sở hữu của tư nhân. Phải đến sau cuộc khủng hoảng năm 1929 - 1933 thì mới trở thành ngân hàng thuộc quyền sở hữu của Nhà nước.

Ngân hàng Trung ương tiêu biểu nhất tại thời điểm đó phải kể đến Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (tên Tiếng Anh là People’s Bank of China – Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa), xuất hiện vào năm 1979 với các chính sách cải cách nền kinh tế.

Chức năng của ngân hàng trung ương này trở nên quan trọng hơn từ năm 1989 khi quốc gia này chuyển dần hướng chủ đạo sang một nền kinh tế xuất khẩu. Cho đến năm 2000, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã trở thành một ngân hàng toàn diện, cơ cấu và hoạt động có tham khảo Ngân hàng Trung ương châu Âu - Mô hình ngân hàng trung ương mới nhất, chi phối tất cả các ngân hàng trung ương của các quốc gia thành viên để quản lý kinh tế quốc gia cho các ngân hàng đó.

3. Ngân hàng trung ương có tầm quan trọng như nào?

Ngân hàng trung ương giữ một vai trò quan trọng trong việc ổn định giá trị của tiền tệ, ổn định các nguồn cung tiền cũng như giữ vai trò kiểm soát lãi suất cho vay. Hơn nữa, ngân hàng trung ương còn giúp các ngân hàng thương mại thoát khỏi nguy cơ đổ vỡ, phá sản.

Nếu thiếu ngân hàng trung ương làm hoạt động quản lý và điều tiết thì các hoạt động quản lý và điều tiết quá trình vận hành hệ thống các ngân hàng khác sẽ gặp nhiều khó khăn.

Điều này cũng có thể hiểu ngân hàng trung ương là một định chế tài chính quan trọng, không thể thiếu ở mỗi quốc gia, hỗ trợ ổn định hệ thống tiền tệ nói riêng và nền kinh tế nói chung. Do đó, những năm gần đây chính phủ các nước luôn tập trung chú trọng xây dựng ngân hàng trung ương phát triển vững mạnh.

4. Phân biệt ngân hàng nhà nước và ngân hàng trung ương

Theo Nghị định 156 Luật ngân hàng nhà nước Việt Nam thì:

• “Ngân hàng Trung ương của nước CHXHCN Việt Nam là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thuộc sở hữu của Nhà nước đồng thời là cơ quan trực thuộc Chính phủ, do đó không độc lập về pháp lý.

• Ngân hàng Trung ương của nước CHXHCN Việt Nam được xây dựng chỉ tiêu lạm phát, tuy nhiên quyền phê duyệt vẫn thuộc về Chính phủ, nên vẫn chưa có quyền độc lập khi ra quyết định mục tiêu chính sách.

• Ngân hàng Trung ương của nước CHXHCN Việt Nam có quyền thực hiện các chính sách tiền tệ quốc gia, nhưng việc hoạch định này vẫn chịu tác động từ Chính phủ về mục tiêu lạm phát, nên không độc lập trong hoạt động.

• Những quy định về công tác điều hành hoạt động của Ngân hàng Trung ương thuộc nước CHXHCN Việt Nam đều do Chính phủ Nhà nước ban hành nên không độc lập trong việc quản lý hoạt động của mình.”

Do đó tại Việt Nam, Ngân hàng Trung ương cũng chính là Ngân hàng Nhà nước nên không có khái niệm phân biệt ngân hàng nhà nước và ngân hàng trung ương.

Tuy nhiên, giữa ngân hàng trung ương và ngân hàng thương mại cũng có nhiều điểm khác nhau cần phân biệt như sau:

Tuy nhiên, tại nhiều quốc gia trên thế giới, một số chức năng của ngân hàng trung ương không phải cơ quan của nhà nước và thường có tính độc lập về mặt chính trị. Tuy vậy, các đặc quyền của những ngân hàng này vẫn do pháp luật thiết lập và bảo vệ.

5. Cơ hội được làm việc tại ngân hàng trung ương

Hiện nay, nhiều người mong muốn có cơ hội làm việc tại các vị trí tại ngân hàng trung ương bởi mức thu nhập vô cùng hấp dẫn và nhiều đãi ngộ cùng. Các ứng viên mong muốn làm việc tại ngân hàng trung ương có thể đăng ký dự tuyển tại ngân hàng nhà nước.

Tuy nhiên, các thí sinh cần phải vượt qua vòng hồ sơ, vòng thi tuyển trực tiếp với các bài thi (bài thi viết), bao gồm: môn thi kiến thức chung, môn thi kiến thức chuyên ngành và ngoại ngữ.

Việc làm ngân hàng cũng có lượng tìm kiếm tương đối cao tại website job3s.vn, bạn có thể truy cập vào website để tìm kiếm nhiều các cơ hội việc làm ngân hàng khác nhau. Một số vị trí làm việc phổ biến trong ngân hàng hiện nay như giao dịch viên, chuyên viên thanh toán quốc tế, chuyên viên phân tích tài chính,...

6. Giải đáp một số thắc mắc liên quan đến chức năng của ngân hàng trung ương

Dưới đây là một số thắc mắc liên quan đến chức năng của ngân hàng trung ương như sau:

6.1. Ngân hàng trung ương cho đối tượng nào vay?

Đối tượng cho vay của ngân hàng trung ương chính là các ngân hàng thương mại trong hệ thống vay tiền hoặc cấp vốn vay cho các tổ chức tín dụng khi các chức này có nguy cơ đổ vỡ, ảnh hưởng đến hệ thống tài chính của quốc gia.

6.2. Đặc điểm của ngân hàng trung ương là gì?

Sau khi đã hiểu rõ các chức năng của ngân hàng trung ương rồi thì dưới đây là những đặc điểm nổi bật của ngân hàng trung ương cần nắm bắt:

• Ngân hàng trung ương có đặc quyền quan trọng là phát hành tiền giấy và tiền mặt.

• Ngân hàng trung ương là một tổ chức tài chính chịu trách nhiệm giám sát hệ thống tiền tệ, kiểm soát các lãi suất cho các khoản vay, trái phiếu và điều tiết lượng cung tiền. Ngân hàng trung ương có quyền ban hành các chính sách tiền tệ như nới lỏng hoặc thắt chặt nguồn cung tiền.

• Ngân hàng trung ương quản lý và điều chỉnh chính sách về vốn, bảo đảm tiền gửi và các yêu cầu dự trữ như quy định của ngân hàng về việc cho khách hàng vay bao nhiêu và giữ bao nhiêu tiền mặt,...

• Ngân hàng trung ương là đơn vị cho các ngân hàng thương mại, các tổ chức khác hoặc thậm chí là chính phủ vay khẩn cấp trong trường hợp gặp khó khăn. Các ngân hàng trung ương trung ương cũng chính là đơn vị quản lý dự trữ ngoại hối của quốc gia.

Bài viết trên đã cung cấp đầy đủ và chi tiết nhất những thông tin về chức năng của ngân hàng trung ương và những thông tin liên quan đến ngân hàng trung ương. Ngoài ra, nếu bạn đang có nhu cầu tìm kiếm vị trí thích hợp trong ngành ngân hàng, đừng quên truy cập vào job3s để tiếp cận với nhiều lựa chọn đa dạng.