Kỹ năng lắng nghe là gì? Cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe

1. Kỹ năng lắng nghe là gì?

Kỹ năng lắng nghe là khả năng tập trung vào người đang nói và hiểu rõ ý kiến, suy nghĩ, cảm xúc và thông điệp của họ. Điều này đòi hỏi sự chú ý đến ngôn ngữ cơ thể, ngữ điệu và thông điệp phi ngôn ngữ. Kỹ năng lắng nghe không chỉ liên quan đến việc nghe những gì người khác nói, mà còn liên quan đến việc hiểu và đưa ra phản hồi thích hợp.

Kỹ năng lắng nghe có thể giúp xây dựng mối quan hệ tốt hơn, cải thiện sự hiểu biết và tạo ra sự đồng thuận. Khi chúng ta lắng nghe tốt, chúng ta có khả năng tạo ra một môi trường giao tiếp tích cực và tạo niềm tin cho người khác.

Kỹ năng lắng nghe cũng là cũng là một kỹ năng mềm quan trọng hàng đầu mà bất cứ nhà tuyển dụng nào cũng yêu cầu ứng viên đáp ứng. Người sở hữu kỹ năng lắng nghe tốt có khả năng thành công cao lên tới 90% trong các cuộc giao tiếp và cuộc sống.

Lắng nghe giúp con người thấu hiểu và có cách đối nhân xử thế phù hợp hơn với mọi người.

2. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe

Kỹ năng lắng nghe đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống, chiếm đến 53% thời gian giao tiếp. Kỹ năng lắng nghe giúp người giao tiếp thể hiện sự tôn trọng với đối tượng, củng cố mối quan hệ thân thiện giữa người giao tiếp và đối tượng, đoán chính xác ý của đối tượng muốn nói và gia tăng động lực cho họ. Đặc biệt đây là một trong những tố chất của người lãnh đạo quan trọng mà bất kỳ người lãnh đạo nào cũng cần có nếu như muốn phát triển.

Vai trò của kỹ năng lắng nghe chủ yếu tập trung ở 2 khía cạnh giao tiếp và học tập, cụ thể như sau:

2.1. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp

Kỹ năng lắng nghe là khả năng tập trung vào người nói và hiểu rõ ý kiến, suy nghĩ và cảm xúc của họ. Đây là một yếu tố quan trọng trong giao tiếp hiệu quả bởi kỹ năng lắng nghe giúp xây dựng được sự tin tưởng và tôn trọng với người khác. Hơn nữa, kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp còn giúp bạn trở thành một người giao tiếp tốt hơn.

Dưới đây là những vai trò của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp hiệu quả như sau:

• Tạo cảm giác được lắng nghe và quan tâm: Khi chúng ta lắng nghe một cách chân thành và tập trung vào người nói, chúng ta tạo ra một cảm giác được quan tâm và lắng nghe. Điều này giúp xây dựng một môi trường giao tiếp tích cực và tạo ra sự gắn kết trong mối quan hệ.

• Hiểu rõ hơn về người khác: Kỹ năng lắng nghe giúp chúng ta hiểu rõ hơn về người khác, nhận biết cảm xúc, nhu cầu và ý kiến của họ. Điều này giúp chúng ta tạo ra sự đồng cảm và tăng cường sự gắn kết trong mối quan hệ.

• Xây dựng sự tin tưởng và tôn trọng: Khi chúng ta lắng nghe một cách chân thành và không đánh giá, chúng ta tạo ra sự tin tưởng và tôn trọng với người khác. Điều này giúp xây dựng một môi trường giao tiếp khách quan và thân thiện.

• Ngăn chặn xung đột và hiểu lầm: Kỹ năng lắng nghe giúp chúng ta ngăn chặn xung đột và hiểu lầm trong giao tiếp. Khi chúng ta lắng nghe một cách chân thành, chúng ta có khả năng hiểu rõ và giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả.

• Phát triển mối quan hệ tốt hơn: Kỹ năng lắng nghe giúp chúng ta phát triển mối quan hệ tốt hơn với người khác. Khi chúng ta lắng nghe một cách chân thành, chúng ta tạo ra sự gắn kết và sự tương tác tích cực trong mối quan hệ.

2.2. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong học tập

Trong quá trình học tập, kỹ năng lắng nghe đóng một vai trò quan trọng trong việc tiếp thu thông tin và hiểu bài học một cách nhanh chóng và hiệu quả. Lắng nghe không chỉ đơn thuần là việc nghe và nhận thức âm thanh, mà còn bao gồm việc tập trung, chú ý và hiểu rõ ý nghĩa của những gì người khác đang nói.

Dưới đây là các vai trò của kỹ năng lắng nghe đem lại trong quá trình học tập và rèn luyện như sau

• Kỹ năng lắng nghe giúp tăng cường hiệu quả học tập: Kỹ năng lắng nghe là một yếu tố quan trọng để tăng cường hiệu quả học tập. Khi chúng ta tập trung lắng nghe, chúng ta có thể nhận biết và hiểu rõ hơn về nội dung bài giảng, các thông tin quan trọng và các khái niệm mới. Điều này giúp chúng ta tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn và áp dụng nó vào việc giải quyết vấn đề thực tế.

• Lắng nghe giúp cải thiện quan hệ giữa giáo viên và học sinh: Trong môi trường học tập, kỹ năng lắng nghe cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện quan hệ giữa giáo viên và học sinh. Khi học sinh lắng nghe một cách chân thành và tôn trọng ý kiến của giáo viên, họ có thể hiểu rõ hơn về yêu cầu và kỳ vọng của giáo viên. Điều này giúp cải thiện sự tương tác và hợp tác giữa giáo viên và học sinh, tạo nên một môi trường học tập tích cực và đạt được kết quả tốt hơn.

• Lắng nghe giúp phát triển kỹ năng xã hội: Kỹ năng lắng nghe cũng góp phần quan trọng trong việc phát triển kỹ năng xã hội của chúng ta. Khi chúng ta lắng nghe một cách tôn trọng và chân thành, chúng ta có thể tạo ra một môi trường tương tác tích cực với người khác. Điều này giúp chúng ta xây dựng mối quan hệ tốt, tạo dựng lòng tin và sự tương trợ với những người xung quanh.

2.1 Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong công việc

• Kỹ năng lắng nghe giúp ứng viên có cái nhìn sâu sắc hơn về câu hỏi và nhu cầu của nhà tuyển dụng, từ đó đưa ra những câu trả lời đúng trọng tâm. Kỹ năng lắng nghe tốt giúp tăng khả năng phỏng vấn thành công. Kỹ năng lắng nghe cũng là một trong những kỹ năng quan trọng trong CV để gây ấn tượng với nhà tuyển dụng. Cách viết kỹ năng lắng nghe trong CV rất quan trọng, ứng viên cần tìm hiểu kỹ rồi hãy điền mục này trong CV.
• Ở phía nhà tuyển dụng, kỹ năng lắng nghe tốt giúp nhà tuyển dụng hiểu hơn về nhu cầu ứng viên, đánh giá năng lực của ứng viên có phù hợp với công ty không từ đó có quyết định phù hợp.
• Trong quá trình làm việc cần nhiều đến kỹ năng lắng nghe để tiếp nhận thông tin chính xác từ đồng nghiệp, cấp trên, cấp dưới. Lắng nghe tốt giúp làm việc hiệu quả.
• Kỹ năng lắng nghe rất quan trọng đối với các công việc như diễn giả, nhân viên bán hàng, hành chính nhân sự, hướng dẫn viên du lịch, chăm sóc khách hàng,...

Xem thêm: Đi phỏng vấn cần chuẩn bị gì? 10 điều không thể thiếu

3. Cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả

Rèn luyện kỹ năng lắng nghe không phải là một quá trình dễ dàng, nhưng với sự nỗ lực và thực hành đều đặn, chúng ta có thể trở thành một người lắng nghe tốt. Dưới đây là một số cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe:

• Tạo sự tập trung

Để lắng nghe tốt, chúng ta cần tạo sự tập trung tuyệt đối. Hãy loại bỏ những phiền nhiễu xung quanh và tập trung vào người đang nói. Bạn có thể đặt điện thoại di động hay các thiết bị khác ra xa và tập trung vào người đang nói.

• Sử dụng ngôn ngữ cơ thể tích cực

Ngôn ngữ cơ thể có thể truyền đạt thông điệp mạnh mẽ. Hãy sử dụng ngôn ngữ cơ thể tích cực như cử chỉ, ánh mắt và nụ cười để cho người đang nói biết rằng chúng ta quan tâm và đang lắng nghe họ

• Đặt câu hỏi và phản hồi

Để hiểu rõ hơn về ý kiến của người khác, hãy hỏi và phản hồi thích hợp. Hãy đặt câu hỏi để yêu cầu giải thích hoặc làm rõ thông tin. Đồng thời, đưa ra phản hồi tích cực để cho người khác biết rằng chúng ta đã nghe và hiểu.

• Không gián đoạn hoặc ngắt lời

Khi người khác đang nói, hãy tránh gián đoạn hoặc ngắt lời. Hãy để họ hoàn thành ý kiến của mình trước khi chúng ta đưa ra ý kiến của mình. Điều này cho thấy sự tôn trọng và tạo điều kiện để người khác cảm thấy thoải mái khi nói chuyện với chúng ta.

• Lắng nghe toàn diện

Hãy lắng nghe không chỉ những gì người khác nói, mà còn những gì họ không nói. Điều này đòi hỏi bạn phải chú ý đến ngôn ngữ cơ thể, ngữ điệu và thông điệp phi ngôn ngữ. Hãy đọc giữa các dòng và nhìn vào những điều không được nói ra.

• Thực hành thường xuyên

Không có cách nào khác để trở thành một người lắng nghe tốt hơn ngoài việc thực hành thường xuyên. Hãy tìm cơ hội để lắng nghe và thực hành kỹ năng lắng nghe trong cuộc sống hàng ngày. Điều này có thể là trong giao tiếp với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp hoặc người lạ.

4. Sai lầm thường gặp khi lắng nghe

Dưới đây là một số sai lầm thường gặp trong kỹ năng lắng nghe bao gồm:

• Nghe mà không lắng

Một sai lầm phổ biến thường gặp trong lắng nghe chính là chúng ta chỉ nghe mà không lắng. Điều này có nghĩa là chúng ta có thể nghe tiếng nói của người khác, nhưng không thực sự chú ý hoặc quan tâm đến những gì họ đang nói. Khi chúng ta lắng nghe bị động và cuối buổi không đọng lại bất cứ một điều gì, chúng ta bỏ qua cơ hội để hiểu rõ hơn về người khác và mối quan tâm của họ.

Để khắc phục sai lầm này, chúng ta cần tập trung vào người đang nói và tạo ra một môi trường lắng nghe tích cực. Chúng ta có thể làm điều này bằng cách giữ ánh mắt liên tục với người nói, lắng nghe một cách chân thành và không gián đoạn, và đặt câu hỏi để hiểu rõ hơn về những gì người khác đang nói.

• Ngắt lời

Sai lầm thứ hai mà chúng ta thường gặp khi lắng nghe là ngắt lời người khác. Khi chúng ta ngắt lời, chúng ta không chỉ làm gián đoạn quá trình nói chuyện mà còn tạo ra cảm giác không tôn trọng đối tác nói chuyện. Điều này có thể làm mất đi sự tự tin và động lực của người khác trong việc chia sẻ ý kiến của mình.

Để tránh ngắt lời, chúng ta cần kiên nhẫn lắng nghe cho đến khi người khác hoàn thành suy nghĩ của mình. Nếu chúng ta muốn đặt câu hỏi hoặc chia sẻ ý kiến của mình, hãy chờ đến khi người khác kết thúc và sau đó mới tiếp tục. Bằng cách này, chúng ta có thể tạo ra một môi trường giao tiếp tôn trọng và khuyến khích sự chia sẻ ý kiến tự do.

• Đánh giá và phê phán

Một sai lầm khác khi lắng nghe là chúng ta dễ dàng đánh giá và phê phán ý kiến của người khác. Khi chúng ta đánh giá và phê phán, chúng ta không chỉ làm cho người khác cảm thấy không thoải mái mà còn làm mất đi sự tự tin của họ trong việc chia sẻ ý kiến.

Để tránh sai lầm này, chúng ta cần giữ một tinh thần mở và không đánh giá ngay lập tức ý kiến của người khác. Thay vào đó, chúng ta nên cố gắng hiểu rõ hơn về quan điểm của họ và tìm hiểu lý do tại sao họ có quan điểm đó. Bằng cách này, chúng ta có thể tạo ra một môi trường lắng nghe không đánh giá và khích lệ sự chia sẻ ý kiến tự do.

• Tự nghĩ mình biết rõ

Một sai lầm phổ biến khác khi lắng nghe là chúng ta có xu hướng tự nghĩ rằng mình biết rõ về những gì người khác đang nói. Điều này có thể dẫn đến việc bỏ qua hoặc hiểu sai ý kiến của người khác và gây ra sự hiểu lầm trong quan hệ.

Để khắc phục sai lầm này, chúng ta cần giữ một tinh thần khiêm tốn và sẵn lòng học hỏi từ người khác. Chúng ta có thể làm điều này bằng cách hỏi thêm câu hỏi để hiểu rõ hơn về quan điểm của người khác và chấp nhận rằng chúng ta không thể biết hết về mọi thứ. Bằng cách này, chúng ta có thể tạo ra một môi trường lắng nghe tích cực và tôn trọng ý kiến của người khác.

• Chỉ lắng nghe những nội dung phục vụ lợi ích cá nhân

Một sai lầm cuối cùng khi lắng nghe là chúng ta thường lắng nghe với mục đích cá nhân. Điều này có nghĩa là chúng ta chỉ quan tâm đến những gì người khác đang nói nếu nó liên quan đến mục tiêu hoặc lợi ích của chúng ta. Khi chúng ta lắng nghe với mục đích, chúng ta bỏ qua cơ hội để xây dựng mối quan hệ tốt hơn và hiểu rõ hơn về người khác.

Để khắc phục sai lầm này, chúng ta cần lắng nghe một cách chân thành và không đặt mục tiêu riêng cho bản thân. Chúng ta nên tạo ra một môi trường lắng nghe tích cực và tập trung vào người khác thay vì chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân. Bằng cách này, chúng ta có thể tạo ra một môi trường giao tiếp hiệu quả và tạo dựng mối quan hệ tốt hơn với người khác.

Kỹ năng lắng nghe là một khía cạnh quan trọng trong giao tiếp hiệu quả. Rèn luyện kỹ năng lắng nghe không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về người khác mà còn giúp tạo ra một môi trường giao tiếp tích cực và đáng tin cậy. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về kỹ năng lắng nghe là gì và cách rèn luyện nó. Hãy thực hành thường xuyên và trở thành một người lắng nghe tốt.