Ý nghĩa ngày Đông Chí trong văn hóa phương Đông và phương Tây có gì khác biệt?

Tết Đông Chí bắt nguồn từ người Trung Hoa xưa, là một nét đẹp văn hóa truyền thống của đất nước. Không chỉ Trung Quốc và các nước phương Đông, một số nước ở phương Tây cũng tổ chức lễ hội rất linh đình vào Tết Đông Chí.

1. Tìm Hiểu Về Tết Đông Chí

Tết Đông Chí còn được gọi là Tiết Đông Chí, được xem như là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Hoa. Ý nghĩa ngày Đông Chí tại đất nước này không chỉ thể hiện qua việc đoàn viên với gia đình, mà đây còn là thời điểm mà người dân Trung Hoa tổ chức các lễ nghi, hoạt động quan trọng trong văn hóa dân tộc.

1.1. Tết Đông Chí Là Gì?

Theo truyền thống của người Trung Hoa cổ đại, thời gian một năm không được chia thành 4 mùa với 12 tháng như thường lệ mà thay vào đó, nó được chia thành 24 tiết khí. Theo đó, thời gian cho một tiết khí là 15 ngày, đánh dấu sự chuyển giao giữa các mùa và thay đổi trong khí hậu. Mùa đông có 5 tiết khí là: Tiểu tuyết, Đại tuyết, Đông chí, Tiểu hàn và Đại hàn, thể hiện cho 5 kiểu thời tiết khác nhau trong mùa đông.

‘“Đông Chí” là đỉnh điểm của mùa đông. Tuy vậy, thời điểm này không phải là thời điểm lạnh nhất mà đây là thời điểm Nam Bán Cầu xuất hiện hiện tượng ngày dài đêm ngắn, và ngược lại Bắc Bán Cầu có ngày ngắn đêm dài.

Xem thêm: Đông Chí Là Gì? Đông Chí Là Ngày Gì? Những Điều ‘Cấm Kỵ’

1.2. Nguồn Gốc Tết Đông Chí

Tết Đông Chí có nguồn gốc từ người Hoa. Từ triều đại nhà Thương, nhà Chu rồi đến nhà Tần, triều đình đã coi Tết Đông Chí là ngày quốc lễ.

Đến ngày Đông Chí, vua và quan và các quý tộc thời xưa sẽ cùng thưởng thức ca vũ trong vòng 5 ngày, còn dân thường sẽ chung vui với nhau bằng cách cùng nhau diễn tấu các loại nhạc cụ. Đến thời nhà Đường và nhà Tống, Tết Đông Chí lại trở thành ngày thờ cúng tổ tiên, bày tỏ lòng thành kính với Thiên thượng.

Cho đến ngày nay, ngày lễ này đã trở thành truyền thống của người dân Trung Hoa, là thời điểm tổ chức các lễ tiết quan trọng. Ngày Đông Chí cũng mang ý nghĩa là ngày lễ đoàn viên của người Hoa trên toàn thế giới.

2. Ý nghĩa ngày Đông chí trong văn hóa phương Đông

Ý nghĩa ngày Đông Chí không chỉ là đặc biệt đối với người dân Trung Hoa mà còn mang tính toàn cầu trong việc theo dõi và nắm bắt sự biến động trong thời tiết và biến động môi trường tự nhiên. Ngoài ra, ngày này còn là một dịp tốt để tận hưởng những nét đẹp đặc trưng của mùa Đông.

2.1. Cách xác định ngày Đông Chí

Một trong những ý nghĩa ngày Đông Chí đó là giúp ích trong việc xác định ngày Tết Nguyên Đán ở Việt Nam và xác định tháng nhuận trong lịch âm của Trung Quốc. Người ta thường xác định, rằng sau khi bước qua Đông Chí thì sẽ bước vào tháng Chạp - tháng cuối cùng của năm.

Khoảng thời gian chênh lệch giữa các năm thường biến động trong khoảng 1 tuần. Trong năm nhuận, nếu có một tháng không có Trung khí, thì tháng đó sẽ được coi là tháng nhuận. Trong trường hợp nhiều tháng nhuận trong năm không có Trung khí, chỉ có tháng đầu tiên sau Đông Chí được xác định là tháng nhuận.

2.2. Ý nghĩa ngày Đông Chí trong phong thủy

Trong phong thủy, ngày Đông Chí ứng với quẻ Phục trong Kinh Dịch. Như vậy, ý nghĩa ngày Đông Chí là sự hiện diện rõ ràng và lớn mạnh của dương khí. Phục ở đây là “phục sinh”, mang ý nghĩa về sự hồi sinh, phát triển và tăng trưởng mạnh mẽ trở lại.

Bên cạnh đó, ngày Đông Chí còn rơi vào đúng tháng hành Thủy cực vượng nên những người sinh ra trong thời gian này thường thông thái, có trí thông minh vượt bậc, uyên thâm kim cổ.

2.3. Những món ăn đặc trưng của ngày Đông Chí

Cho tới ngày nay, các phong tục tập quán đã được giản lược bớt, tuy nhiên vẫn giữ được những nét đặc trưng trong ý nghĩa ngày Đông Chí. Người dân sẽ không tổ chức quá nhiều lễ hội mà thường là cùng nhau quây quần ăn những món ăn cổ truyền.

Mỗi vùng miền lại có các món ăn đặc trưng riêng của vùng. Nếu như miền Bắc Trung Hoa chuộng ăn bánh bao hấp hoặc hoành thánh thì miền Nam Trung Hoa sẽ ăn chè trôi nước.

2.4. Ý Nghĩa Ngày Đông Chí tại Việt Nam

Tại Việt Nam, ý nghĩa ngày Đông Chí không quá đặc biệt như ở Trung Quốc, tuy vậy vẫn có một số gia đình làm lễ cúng ông bà, tổ tiên để cầu may mắn, bình an. Và ngày này cũng là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, thưởng thức những bữa cơm ấm cúng.

3. Ý nghĩa ngày Đông chí trong văn hóa phương Tây

Không chỉ ở Trung Quốc, ý nghĩa ngày Đông Chí đối với rất nhiều nước trên thế giới cũng rất đặc biệt và là một ngày náo nhiệt. Có thể kể tới một vài lễ hội điển hình như lễ hội Yalda của người Romania, lễ hội Saturnalia của những ngoại giáo người La Mã cổ đại, lễ hội Festivus (23/12), lễ hội Kwanzaa, lễ hội HumanLight,...

Đối với nhiều nước phương Tây, thời điểm Tết Đông Chí trùng hợp là thời điểm của Lễ Giáng Sinh. Theo Đạo Thiên Chúa, vào 0h00 ngày 25/12 chúa Jesus đã ra đời. Vì vậy, đây là một dịp lễ rất quan trọng đối với những tín đồ đạo Thiên Chúa, được tổ chức cực kỳ long trọng.

4. Nên và không nên làm gì ngày Đông Chí?

Dưới đây là một số việc nên và không nên làm trong ngày Đông Chí

4.1. Những việc nên làm ngày Đông Chí

Ăn chè trôi nước: theo quan niệm, ăn chè trôi nước sẽ mang lại vận may cho các thành viên trong gia đình. Màu sắc của những viên chè thường đóng vai trò khác nhau, với màu đỏ tượng trưng cho tình duyên, còn màu trắng tượng trưng cho nhân duyên. Ngoài ra, theo dân gian, bạn nên ăn theo số chẵn để tránh vận xui.

Sắm sửa trang phục mới: việc mua sắm những bộ trang phục mới có thể mang lại cảm giác phúc khí đi lên cho gia đình. Mặc những bộ quần áo đẹp giúp thúc đẩy tinh thần lạc quan. Việc làm này giúp gắn kết tình thương giữa các thành viên trong gia đình, chuyện nhà êm ấm hòa thuận.

Thờ cúng thần linh, ông bà, tổ tiên: Tết Đông Chí là thời điểm dương khí mạnh nhất nên việc cúng bái các vị thần linh và tổ tiên trên trời sẽ tạo may mắn cho gia đình. Việc thờ cúng cũng là một việc làm ý nghĩa ngày Đông Chí, với mong muốn được tổ tiên phù hộ và che chở khi gặp khó khăn, hoạn nạn.

4.2. Những việc không nên làm ngày Đông Chí

Kết hôn: Đông Chí là khoảng thời gian vũ trụ có nhiều biến động, khiến âm khí và dương khí đang trong trạng thái lẫn lộn. Nếu các cặp vợ chồng kết hôn vào thời điểm này có thể sẽ phải đối mặt với những khó khăn và xung đột trong cuộc sống hôn nhân.

Quan hệ nam nữ: Theo dân gian, Đông Chí là thời điểm dương thịnh âm suy, tức có nghĩa là nam thịnh nữ suy. Việc quan hệ vào thời điểm này sẽ có thể dẫn đến sự mất cân bằng âm - dương, khiến cuộc vui không được suôn sẻ và có thể ảnh hưởng tới tinh thần và tài khí của cả 2.

Xung đột, cãi nhau: Vì dương khí tại thời điểm này đang đạt cực thịnh nên hòa khí trong các mối quan hệ có thể bị ảnh hưởng xấu. Sự xung đột có thể làm sứt mẻ tình cảm và gây khó khăn trong việc hàn gắn lại mối quan hệ.

Đi du lịch: Trong thời gian Tết Đông Chí, ngày sẽ ngắn còn đêm thì dài. Khi đi du lịch xa, bạn có thể sẽ gặp những tình huống xui xẻo, không thuận lợi, đặc biệt là vào ban đêm. Do đó, vào thời điểm này bạn nên nghỉ ngơi và tĩnh dưỡng tại gia để chuẩn bị đón chờ một thời khắc mới.

5. Những lưu ý khi bước vào ngày Đông chí là gì?

Tết Đông Chí đánh dấu những sự thay đổi trong thời tiết, vì vậy chúng ta cần để ý một số vấn đề sau:

• Thời tiết trở lạnh đột ngột sẽ gây bất lợi cho những người mắc bệnh về xương khớp hoặc là đường hô hấp kém. Bạn cần bổ sung thêm vitamin C để tăng cường sức đề kháng của bản thân. Đối với người già và người bị bệnh xương khớp nên sử dụng các loại thực phẩm chức năng để giúp khí huyết lưu thông.

• Bản chất của thời tiết Đông Chí là nguồn khối khí đại cương, nên nó mang theo một lượng hơi nước. Mặc dù không gây ra mưa lớn, nhưng có thể duy trì độ ẩm và tạo ra hiện tượng mưa nhỏ và nồm. Do đó, trong giai đoạn này, các gia đình có thể sử dụng máy hút ẩm hoặc máy giặt sấy quần áo để duy trì môi trường khô ráo và thoải mái.

6. Ngày đông chí 2024 bắt đầu từ ngày nào? Xem thông tin tốt xấu đông chí

Tết Đông Chí 2024 bắt đầu vào ngày 22/12/2024 (dương lịch) tức là ngày 22/11/2024 (âm lịch). Ngày này tốt với các tuổi: Tý, Thìn, Tỵ; xấu với các tuổi: Mậu Dần, Nhâm Dần, Giáp Ngọ, Giáp Tý.

6.1. Giờ tốt xấu ngày đông chí

Giờ hoàng đạo (Giờ Tốt): Giờ Tý (23:00-0:59), Giờ Sửu (1:00-2:59), Giờ Thìn (7:00-9:59), Giờ Tỵ (9:00-11:59), Giờ Mùi (13:00-15:59), Giờ Tuất (19:00-21:59)

Giờ hắc đạo (Giờ Xấu): Giờ Dần (3:00-4:59), Giờ Mão (5:00-6:59), Giờ Ngọ (11:00-13:59), Giờ Thân (15:00-17:59), Giờ Dậu (17:00-19:59), Giờ Hợi (21:00-23:59)

6.2. Giờ xuất hành ngày đông chí

Ngày xuất hành: ngày Thiên Dương - Xuất hành tốt, cầu tài được tài, cầu vợ được vợ, mọi việc đều hanh thông, suôn sẻ như ý muốn.

Hướng xuất hành: vào Ngày Đông Chí 2024, bạn nên xuất hành theo hướng Tây Nam để đón Tài Thần, xuất hành theo hướng Tây Bắc đón Hỷ Thần. Đặc biệt, cần tránh xuất hành hướng Tây Bắc vì gặp Hạc Thần (Xấu).

6.3. Tuổi xung, hợp ngày đông chí

Tuổi hợp: Tý, Thìn, Tỵ.

Tuổi xung khắc: Mậu Dần, Nhâm Dần, Giáp Ngọ, Giáp Tý.

Xem thêm: Ý Nghĩa Ngày Thất Tịch: Cầu Duyên Được Tình, Cầu May Được Vận

Tùy theo từng nơi mà ý nghĩa ngày Đông Chí sẽ khác nhau. Tuy vậy, vẫn có một điểm chung rằng Ngày Đông Chí là thời điểm lý tưởng để quây quần bên gia đình. Ngoài ra, có một số lưu ý rằng đây là thời điểm âm thịnh dương suy trong năm, vì vậy cần chú ý hành động, không nên kết hôn, quan hệ nam nữ hoặc để xảy ra xung đột trong thời gian này.

Xem thêm các ngày đặc biệt khác trong năm